هدفهای حفاظت
ترجمهی امیرحسین کریمی؛ دو فصلنامهی تخصصی دانش مرمت و میراث فرهنگی، دورهی جدید، سال نخست، شمارهی 1، بهار و تابستان 1392
هر جامعه چیزهای مهمی برای نگهداری دارد و این در اروپای قرن بیست و یکم، معمولاً به آن معناست که چنین چیزهایی را در موزه میگذارند و مرمتگران و مسئولان موزه را به “مراقبت” آنها میگمارند. ولی ما مرمتگران همواره بر چگونه حفظ کردن این آثار و نه چرایی حفظ آنها تمرکز کردهایم. ما وقتمان را با مرمتگران دیگر به بحث پیرامون “مبانی اخلاقی” حفظ آثار هنری و گله از عدم توافق بین زمینههای مختلف آن میگذرانیم. در همین حال، موزهها دانشگاهها و جامعه مشغول تصمیمگیری درمورد وجود اشیایی که مراقب آنها هستیم و مؤسساتی که این اشیاء در آنها نگهداری میشوند، هستند و ما ساکت و صامت نشستهایم. آیا دیدگاه دقیق، جامع و فراگیری درمورد حفظ آثار وجود دارد؟ آیا مجموعهای از اهداف آشکار برای کارمان داریم؟ آیا میتوانیم این هدفها را بهصورت بندبند در متنی کمتر از ۵۰۰ صفحه فهرست کنیم؟ (مثل آنچه استنلی پرایس و دیگران در ۱۹۹۶ انجام دادند؟)اگر نتوانیم بهسادگی و آشکارا به جامعه دلیل فعالیتمان را بگوییم، چه حقی داریم که ارزشمندترین گنجینههای جامعه را به دست ما سپرده اند؟ در متن پیش رو، اهداف اساسی کار حفظ آثار را برخواهم شمرد. اما آیا (با این کار) میتوانم بهوضوح بگویم حفاظت آثار چیست؟ و آیا این اهداف تا آیندهای نزدیک پایدار میماند؟
زیرشاخه: اصول حفاظت و مرمت در اجرا، مبانی نظری مرمت
دریافت مقاله: پایگاه اینترنتی دانشگاه هنر اصفهان
مهدی تؤلمی
آسیبشناسی و ارائهی طرح تزئینات گچی محراب مسجد جامع هفتشویه
پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1392
استاد راهنما: حسام اصلانی
استاد مشاور: امیرحسین کریمی
روششناسی شناسایی بست در دیوارنگاری ایرانی (با تاکید بر بهکارگیری متون فنی کهن و روشهای غیرتخریبی)
پایاننامهی دکتری، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1392
استاد راهنما: غلامرضا وطنخواه; مهدی حسینی
ملیحه غفاری
حفاظت و مرمت دو شیء سفالی یافتشده از میدان عتیق استان اصفهان
پایاننامهی کارشناسی، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1392
استاد راهنما: امیرحسین کریمی
علیمحمد سرداری
بررسی فنی و آسیبشناسی نقش درهای مسجد جامع فهرج با ارائهی راهکار حفاظتی
پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد تهران (دانشکدهی معماری و شهرسازی)، 1392
استاد راهنما: رضا وحیدزاده; امیرحسین کریمی
بنای مسجد جامع فهرج، در روستای فهرج، در فاصلهی ۳۰ کیلومتری شهر یزد قرار گرفته است. بنا به نظر باستانشناسان ساخت این بنا به قرون اولیهی دورهی اسلامی، مربوط میشود. تزیینات بهکاررفته در این بنا، بر روی اندودهای گلی به اجرا در آمده است که یکی از نقوش منحصر آن، نقش درهای دولنگه روی دیوار شرقی بنا میباشد. این رساله، با استفاده از مطالعات تاریخی، نگاه مختصری به پیشینهی کاربرد این گونه نقوش در معماری ایران و مناطق دیگر دارد. همچنین با بررسیهای میدانی و نمونهبرداری و مطالعهی تصاویر میکروسکوپی، و با کمک لایههای مختلف که به شکل اندودهای گلی و گچی و رنگ، روی این نقشها قرار گرفته، تکنیک و فنون اجرایی آنها تحلیل شده و همچنین با استفاده از روشهای آزمایشگاهی و دستگاهی، مواد و مصالح بهکاررفته در آنها شناسایی گردیده است. در این بین، با شناخت انواع آسیبهای موجود و بررسی عوامل و فرایندهای تخریبی این نقوش و اندودهای داخل بنا، راهکارهای حفاظتی از قبیل کنترل موریانه، مقابله و حذف دیگر عوامل آسیبرسان جهت نگهداری این نقوش ارائه گردیده است. همچنین چند نمونه از روشها و مواد استحکامبخشی که قبلاً مورد مطالعه قرار گرفته، جهت استحکامبخشی لایههای سست، پیشنهاد شده است.
فرشاد مؤذنی ریزی
ارائهی راهکارهای عملیِ استفاده از سطوح بافتدار گچی به منظور بازسازی کمبود در اندودها و تزئینات گچی معماری
پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1392
استاد راهنما: حسام اصلانی
استاد مشاور: امیرحسین کریمی
مرمت آثار تاریخی نه تنها رویکردی در راستای حفاظت و نگهداری از آثار تاریخی مطرح میشود، بلکه در هر چه بهتر شدن سیمای ظاهری آثار به بیان راهکار میپردازد. مهمترین شاخصهها در این زمینه در نظر داشتن اصالت تاریخی و اصل زیباییشناسی اثر است. در این پژوهش به بررسی بخشهای تخریب شدهی اندودها و تزئینات گچی معماری، بهعنوان یکی از این اختلالات پرداخته شده است و تاکید اصلی آن بر روی بازسازی بستر در کمبودها است. چرا که بههمان میزان که نوع رنگ و نحوهی رنگگذاری حساس و با اهمیت است تدارک بستری مناسب برای رنگ نیز قابل توجه میباشد و در این راستا تمرکز اصلی بر روی بافت این سطوح قرار میگیرد. همچنین به بررسی جایگاه صحیح استفاده از سطوح زبرهی گچی در بازسازی انواع کمبودها پرداخته میشود. در واقع اهداف اصلی در این پژوهش بررسی درستی یا نادرستی روشهایی است که در بازسازی بستر کمبودها در اندودها تزئینات گچی معماری در ایران بهکار گرفته میشود و در نهایت دستیابی به شیوهای عملی جهت اجرای بهینهی سطوح زبرهی گچی است تا مرمتگران بتوانند با بهکارگیری آن در بهبود کیفیت کار تلاش کند و یا با استفاده از آن به پرورش نیروی متخصص جهت اجرای سطوح بپردازند. مطالعات بر پایهی دو فرضیه پیگیری شد ۱- استفاده از اندود بافتدار راه حل مناسبی برای بازسازی کمبودها در اندود و تزئینات معماری است. ۲- با کنترل دانهبندی، رعایت زمانبندی مراحل اجرای اندود با توجه به گیرش ملات و استفاده از افزودنیهای رنگی، میتوان به اندودهای زبرهی مناسب جهت بازسازی انواع کمبودها دست یافت. در بررسی فرضیات از منابع کتابخانهای، مصاحبه، آزمایش و نمونهسازی استفاده شد. با توجه به بررسیها و مطالعات انجام شده کمبودها به سه نوعِ؛ کمبودهای کوچک، کمبودهای غیر قابل بازسازی و کمبودهای بزرگ قابل بازسازی رنگی تقسیم بندی شد و نقش بافت در بازسازی بستر این کمبودها مورد بررسی قرار گرفت. در کمبودهای کوچک، بافتی مشابه بافت سطوح اصلی پیشنهاد شد. برای کمبودهای غیر قابل بازسازی سطحی با بافت نسبتا خشن توصیه شد که به نوعی بازسازی لایهی آستر تزئینات محسوب میشود و برای کمبودهای قابل بازسازی سطحی بافتدار با بافتی نرمتر اما متفاوت با سطوح اصلی در نظر گرفته شد. در اجرای سطوح بافتدار تنظیم دانهبندی مهمترین عامل در دستیابی به بافت مناسب است. در این راستا عمل آوری ملات و زمانبندی در انجام مراحل میتواند در سهولت و کیفیت کار بسیار موثر باشد و بهتر است ملات بدون هیچگونه افزودنی استفاده شود.
A multi-analytical approach to the examination of nineteenth-century European wallpapers in Vasiq-Ansari House in Isfahan, Iran
Studies Conservation, P.P p.150-160; 2014
Abstract: In the nineteenth century, imported wallpapers covered interior walls of Persian palaces and mansions, of which Vasiq-Ansari House in Isfahan, Iran, exhibits very highly elaborated examples. In this study, micro-Raman spectroscopy, scanning electron microscopy, energy dispersive X-ray spectroscopy, ultraviolet–visible spectroscopy, and light microscopy were used to identify pigments and other materials used in the wallpapers of Vasiq-Ansari House. Results indicated that chrome yellow, artificial ultramarine blue, brass metallic leaf, an organic red dyestuff (probably cochineal), and a copper-based green were used as colourants in the wallpapers. Different shades of brown were achieved by mixing various combinations of red lead, carbon black, and calcium carbonate. The white calcium carbonate was also used as a ground layer, applied to a paper support composed of bast and softwood fibres. Based on knowledge of the materials used, these wallpapers are most probably manufactured from the mid- to late-nineteenth century.
See full text on: researchgate.net
مینا صفائیان
بررسی فنشناسی و آسیبشناسی و حفاظت و مرمت بخشی از نقاشیهای ازارهی عمارت هشتبهشت اصفهان متعلق به دورهی صفوی
پایاننامهی کارشناسی، دانشگاه زابل (دانشکدهی هنر و معماری)، 1389
استاد راهنما: امیرحسین کریمی
فرشاد مؤذنی ریزی
حفاظت و مرمت دیوارنگارههای متعلق به دورهی صفویه واقع در خانهی شهشهان
پایاننامهی کارشناسی، دانشگاه زابل (دانشکدهی هنر و معماری)، 1388
استاد راهنما: امیرحسین کریمی
استاد مشاور: مسلم میشمستنهی
محلهی شهشهان یکی از محلههای قدیمی اصفهان در مجاورت مسجد جامع این شهر واقع شده است. مرکزیت این محله با میدانی به همین نام است که بقعهی شهشهان مدفن شاه علاالدین کانون آن محسوب میشود. خانهی قزوینیها که دیوارنگارهی مورد بررسی در آن قرا دارد از بناهای حاشیهی این میدان است که سابقهی تاریخی آن به دورهی قاجار باز میگردد. این دیوارنگاره در انتهای خانه و محل کنونی انبار میراث فرهنگی استان اصفهان قرار گرفته و به سبک مکتب دوم تبریز اجرا شده و با توجه به شواهد، گمان میرود در اوایل سلسلهی صفویه اجرا شده باشد. نقاشی بزمی را به تصویر میکشد که بر روی بستر گچی با آستر کاهگل و تکیهگاه خشتی اجرا شده است. رطوبت عامل اصلی آسیبرسان به اثر بوده و باعث شده نیم بیشتری از آن از بین برود، این عامل ایجاب مینمود که دیوارنگاره پس از روکش شدن با پارچه و چسب و سریشم از دیوار جدا شده، لایهی آستر کاهگل از پشت آن جدا شده و مجدد روی دیوار قرار گیرد. البته لازم بود پیش از نصب روی دیوار، محل قرارگیری آن عایق شود. برای اینکار دیواری با آجر عایق در محل قرارگیری دیوارنگاره اجرا شد. پس از نصب آن بر روی دیوار روکشها از روی آن برداشته شد و عملیات پاکسازی انجام شد که شامل سریشم باقی مانده، آلودگیهای روی کل سطح، دودهها و تیرگیها روی رنگ سفید میشد و در نهایت نقاط کمبود با گچ زبره بازسازی شدند.
فاطمه قاسمی فراغه
فنشناسی، آسیبشناسی و مرمت بخشی از گچبری ضلع شرقی ازارهی آرامگاه پیرحمزهی سبزپوش
پایاننامهی کارشناسی، دانشگاه زابل (دانشکدهی هنر و معماری)، 1388
استاد راهنما: امیرحسین کریمی
بررسی رنگدانهی سفیدآب شیخ و انتساب آن به شیخ بهایی
دوفصلنامهی مرمت و پژوهش، سال دوم، شمارهی سوم، پاییز و زمستان 1386
نسبت دادن فرمول ساخت سفیداب سرب به شیخ بهایی علاوه بر اینکه به صورت شفاهی از عامه شنیده میشود، توسط استاد جلالالدین همایی در کتاب تاریخ اصفهان نیز نقل شده است. سفیداب شیخ رنگدانهی سفیدی است که از گذشتهی دور در نقاشی چه در غرب و چه در ایران بهکار رفته است. آنچنان که میتوان عمدهترین رنگدانهی سفید در تاریخ ایران را سفید سرب یا همان سفیداب شیخ دانست. ترکیب شیمیایی این رنگدانه کربنات قلیایی سرب است. در این مقاله پس از بررسی منابع تاریخی که به نحوهی ساخت رنگدانههای مورد استفاده در نقاشی ایران به صورت منظوم و منثور اشاره دارند، فرایند ساخت سفیداب شیخ، چه در ایران و چه در جهان بررسی میشود، سپس به دلایل نسبتدادن این رنگ به «شیخ» و «شیخ بهایی» پرداخته شده و درستی آن مورد تردید قرار گرفته است. مقاله سپس با تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده از منابع، علاوه بر روشن کردن پارهای از مسائل در مورد رنگدانهی سفیداب شیخ، به زمینههای تاریخی نقاشی در دوران زندگی شیخ بهایی نیز نگاهی دارد.
زیرشاخه: رنگدانه، رنگینه و بست، فنشناسی آثار، نقاشی
دریافت مقاله: پایگاه مجلات تخصصی نور
لادن شکرگزار جهرمی
ارائهی طرح حفاظتی جهت کفنگارهی یافتشده در سایت شهر گور
پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1389
استاد راهنما: غلامرضا وطنخواه; سیدمحمدامین امامی
استاد مشاور: امیرحسین کریمی
حجم انبوهی از آثار تاریخی، آن دسته از تزییناتی هستند که ارتباط و وابستگی نزدیکی با معماری داشته و در هویت بخشی به فضای معماری موثر واقع شده اند. نمونهای از این تزیینات نقاشیهایی هستند که برروی دیوار، سقف و کف بناها قرارگرفته اند. تزئین کفها در منازل خصوصی یا در مکانهای عمومی ایران، در اعصار پیشین ناشناخته نبوده است. همانطور که در منابع تاریخی ذکر شده بقایای رنگ و توجه به تزیینات کف بنا قرنها قبل از ساسانیان، در ایران وجود داشته است. حفاظت از این تزیینات به دلیل هویت وابسته شان راهکارهایی ویژه و همخوان با شرایط هر بنا یا محوطه را می طلبند. پژوهش حاضر به بررسی یک نمونه نقاشی غیرمنقول که با عنوان کفنگاره معرفی گردیده است، واقع در سایت حفاری شده شهرگور فیروزآباد میپردازد. با توجه به اهداف پروژه مبنی بر شناخت مواد و مصالح، شناخت آسیبها و بررسی راهکارهای حفاظتی رساله حاضر در چهار فصل تنظیم گردیده است. به کمک روشهای آزمایشگاهی و دستگاهی از جمله XRD, XRF, SEM, FTIR اقدام به شناسایی لایههای نقاشی و تکنیک اجرای اثر گردید. در پی اتمام حفاری و پس از گذشت پنج سال از حفاظت اولیه، اثر مذکور بطور مجدد دچار تخریب گشته و رو به زوال میباشد. در همین خصوص با توجه به بررسی اقلیم محیط و عوامل آسیبرسان، بیشترین علل تخریب نقاشی از سطح زیر تکیهگاه شناسایی گردید. در بحث حفاظت با توجه به بررسی مبانی نظری در رابطه با حفاظت از نقاشیهای غیرمنقول واقع در سایتهای باستانشناسی، سه نوع رویکردکلی برشمرده شده است. در نهایت پروژه با نظری به روشهای جدید حفاظتی هفت طرح آلترناتیو جهت حفاظت از کفنگاره شهرگور پایان مییابد.
مطالعه، آسیبشناسی و فنشناسی تزئینات نقشبرجستهی گِلی در استان یزد و ارائهی راهکارهایی جهت حفاظت از آن (با نگاهی خاص به تزئینات خانهی برونی میبد)
پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1384
استاد راهنما: حسین آقاجانی; عباس عابد اصفهانی
استاد مشاور: زرینتاج شیبانی
آرایههای گِلی یکی از انواع گوناگون تزئینات معماری ایرانی محسوب میشوند. البته این آثار تا به حال کمتر مورد مطالعه قرار گرفته و یا در برخی منابع به اشتباه به عنوان گچبری نامیده شدهاند. کاربرد این تزئینات نیز به مرور زمان و از قرن هشتم به این سو کمتر شده و بهکارگیری گچ مرسومتر گشته است. از سوی دیگر کاربرد گِل به عنوان یک عنصر شکلپذیر و قابلاستفاده در آرایش بنا در معماری ایران تاکنون بررسی نشده است. نکتهی مهم در این باره، شناخت روشهای بهکارگیری گِل در تزئین بناست که با ملاحظات و ترفندهای خاصی همراه بوده است. شناخت این روشها میتواند بههمراه آسیبشناسی این آثار به تصمیمگیری مناسب جهت حفظ آثار خشتی منجر شود. هدف این رساله، ضمن معرفی و شناخت فنی تزئینات گلی، مستندسازی اینگونه ملاحظات و ترفندهاست. لذا پس از بیان زمینهی شکلگیری آثار جهت آشنایی با موضوع، پیشینهی تاریخی تزئینات، با تاکید بیشتر بر دورهی آل مظفر که تزئینات مورد نظر این پژوهش در آن دوره شکل گرفته، عنوان شده است. در ادامه، به کلیات و زمینهای در رابطه با تزئینات معماری منطقه و ویژگیهای این تزئینات، از قبیل سادگی و بیپیرایگی، پراکندگی جغرافیایی آنها و بهخصوص نمونههای شاخص اینگونهی تزئینی (در ایران و جهان)، زمینههای موجود بومی که باعث شکلگیری آثار تزئینی مورد نظر شده است و دستهبندی تزئینات گلی منطقه پرداختهایم. در مبحث آسیبشناسی به دلیل اینکه تزئینات گلی در واقع اندودهایی گلی هستند که در ساخت آنها تفنن و طراحی ویژهای بهکار رفته است، به آسیبشناسی اندودهای گلی اشاره شده است. در این بخش سعی شده بیشتر آسیبهایی در نظر باشد که در منطقه وجود داشته، در بررسیهای میدانی توسط نگارنده نیز مشاهده شده است که میتوان به آسیبهای بیرونی (ناشی از عوامل اقلیمی) و آسیبهای درونی (ناشی از مصالح یا اجرای اندود) و همچنین آسیب در نقاط حساس بدنه در پای دیوار، سر دیوار و ناودان اشاره نمود. در ادامه، بخش عملی و مطالعهی موردی بر شاخصترین اثر منطقه از نظر تزئینات گلی، یعنی خانهی برونی میبد شرح داده شده است. بخش پایانی پژوهش نیز به مبحث حفاظت از اندودها و تزئینات گِلی اختصاص دارد که در این بخش پس از اشارهای کلی به مبانی نظری حفاظت از آثار و ابنیهی گِلی، مطالبی در رابطه با حفاظت از اندودهای گِلی و تصمیمگیریهای مختلف در این باره ارائه شده است. (ویرایش چکیده: نشریهی دانش مرمت و میراث فرهنگی)
سوده موسویاصل
حفظ و مرمت و بخشی از نقاشیهای روی سنگ ازارهی ایوان آیینهی کاخ چهلستون
پایاننامهی کارشناسی، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1389
استاد راهنما: امیرحسین کریمی
این پروژه درپنج فصل گردآوری شده است؛ در فصل اول توضیحی مختصر دربارهی عمارت چهلستون و تاریخ تزیینات آن داده شده است همراه با بررسی اجمالی تزیینات ازارههای ایوانها در این کاخ دورهی صفوی و در آخر بررسی پیشینهی نقاشی روی سنگ در ایران به اختصار بیان شده است. در فصل دوم به معرفی ازارهی ایوان شرقی به خصوص قسمت مورد مطالعه در این پروژه پرداخته شده است. فصل سوم مربوط به بررسی فنشناسانهی اثر میباشد. در این فصل شیوهی رنگ گذاری و تکنیک به کارگرفته شده در خلق اثر بیان گردیده که با توجه به آزمایشهای شیمی تر و دستگاهی (FTIR) توضیح داده شده است. در فصل چهارم آسیبهای موجود در این اثر و علل و عوامل ایجادکنندهی این آسیبها به اختصار بیان شده است. فصل پنج به عملیات اجرایی اختصاص داده شده است که شامل تمیزکاری اثر و استحکامبخشی آن میباشد و درپایان این فصل پیشنهادات و راهکارهایی برای حفاظت ومرمت بهتر ازارهی ایوان شرقی کاخ چهلستون ارائه گردیده است.
صفیه نکوئی زهرائی
حفظ و مرمت بخشی از تزئینات محراب بقعهی شیخ ابومسعود رازی در اصفهان
پایاننامهی کارشناسی، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1389
استاد راهنما: امیرحسین کریمی
مرجان شیرازی
حفظ و مرمت جعبهی چوبی نقاشیشدهی قاجاری
پایاننامهی کارشناسی، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1389
استاد راهنما: فریبا مجیدی; امیرحسین کریمی
سمانه احترام
فنشناسی و آسیبشناسی تزئینات محراب بقعهی دوازده امام یزد متعلق به قرن پنجم هجری و حفاظت و مرمت بخشی از آن تزئینات
پایاننامهی کارشناسی، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1389
استاد راهنما: حسام اصلانی; امیرحسین کریمی
همانطور که از عنوان پایاننامه مشخص است این پروژه شامل فنشناسی و آسیبشناسی تزیینات محراب بقعهی ۱۲ امام یزد متعلق به قرن پنجم هجری قمری و حفظ و مرمت بخشی از آن تزیینات خواهد بود. مطالب این پروژه به طور کلی در پنج فصل تنظیم شده است. در فصل اول به مطالعهی اجمالی بقعهی ۱۲ امام یزد، موقعیت این بنا در شهر یزد و معرفی تزیینات موجود در بنا پرداخته شده است. در فصل دوم بر اساس مشاهدات انجام شده، فرضیاتی در مورد اجرای تکنیک گچبری محراب و کاشیکاری به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم جهت شناسایی نوع رنگدانهها و مواد موجود در گچ تزیینات گچبری محراب بقعهی ۱۲ امام یزد از آزمایشات شیمی تر و دستگاهی به روشATR-IR ،FTIR استفاده شده است. در فصل چهارم آسیبهای موجود در تزیینات گچبری و کاشیکاری محراب و علل و عوامل به وجود آمدن آنها مورد بحث قرار داده شده است و در فصل پنجم عملیات حفاظتی و مرمتی که بر روی کاشیکاری و گچبری محراب انجام گرفته بیان
مطالعه و مرمت دو نمونه ظرف سفالی از یافتههای محوطهی تاریخی اریسمان
پایاننامهی کارشناسی، پردیس اصفهان، دانشگاه هنر، 1381
استاد راهنما: حسین احمدی
متنی که میخواهید برای جستجو وارد کرده و دکمه جستجو را فشار دهید. برای لغو دکمه ESC را فشار دهید.