چکیده: بخش بزرگی از آثار تاریخی و فرهنگی مکتوب ایران اسناد و کاغذهای تاریخی ‏‏هستند که مستعد آسیب و زوال بوده و نیازمند حفاظت و مرمت و نگهداری ‏‏همیشگی هستند. از مهم‌ترین عوامل تخریب این آثار فرآیند اسیدی شدن ‏‏است، از جمله منابع اصلی اسید در کاغذ دی اکسید سولفور موجود در هوای ‏‏آلوده، وجود لیگنین، آهار رایتانه و زاج، جوهرها و یا مرکب مازو- آهن است، در ‏‏این میان انتقال اسید از مواد دیگر نیز امکان پذیر است. اسید زدایی به مفهوم ‏‏خنثی کردن ترکیبات اسیدی است که موجب تخریب کاغذ می‌گردند. این ‏‏فرآیند به روش‌های گوناگونی انجام می‌گیرد که بیشتر آن‌ها باعث وارد آمدن ‏‏آسیب به این آثار می‌شود. همچنین عمده‌ی این روش‌ها اثر دائمی نداشته و ‏‏پس از مدتی از بین می‌روند، این روش‌ها موجب صدمه به اپراتور می‌شوند. در ‏‏چند دهه‌ی اخیر فناوری نانو دریچه‌ی جدیدی به روی مرمت‌گران گشوده است. ‏‏ذرات هیدروکسید کلسیم و هیدروکسید منیزیم به دلیل اندازه‌ی کوچک، پخش ‏‏یکنواخت نانو ذرات در سطح کاغذ، عدم ایجاد لکه‌ها در آثار کاغذی و افزایش ‏‏بازده اسید زادیی نتایج مطلوبی در رابطه با حفاظت اسناد و کاغذهای ‏‏تاریخی ایجاد نموده است. در این مقاله با مروری بر روش‌های اسید زدایی ‏‏کاغذهای تاریخی به بررسی نقاط قوت و ضعف این روش‌ها پرداخته شده ‏‏است.‏

Abstract: A large part of the written historical and cultural monuments are historical documents ‎and papers which they are susceptible to damage and deterioration and they require ‎constant maintenance and conservation. The most important factor of the ‎deterioration, is acidification process, the main sources of acid in paper includes air ‎pollution sulfur dioxide, lignin, starch and Raytaneh alum, ink or ink Mazv- iron, in the ‎meantime transferring the acid from other materials are also possible. Removing acid ‎means a process to neutralize the acidic compounds that are damaging the paper. This ‎process is done in several ways, most of them causes damage to the papers, most of ‎these methods also have a lasting effects and after a while the effects of them ‎dissolves, these method leads injury to the operator. In recent decades, ‎nanotechnology has opened a new view to the menders. Hydroxide and Magnesium ‎Hydroxide due to small size, dispersion of nanoparticles on the surface of paper, lack of ‎acid stains in paper works and increase yielding good results, regarding the protection ‎of historical papers has created. In this paper, with an overview of the methods of ‎removing acid from historical papers, the strengths and weaknesses of these methods ‎are discussed.‎

• کاربرد بازدارنده‌های خوردگی غیرسمی در درمان اشیاء تاریخی بر پایه مس
• کیفیت سنجی مواد مرمتی و روش های استفاده شده در مرمت معبد آناهیتا کنگاور
• مدیریت بحران در حفاظت پیشگیرانه
• نظریه حفاظت پیشگیرانه و کاربرد آن در حمایت از میراث معماری
• راهکارهای حفاظتی کنترل آفات در بافته‌های پشمی