عبدالرضا محمدیان خسروی
آسیب‌شناسی و فن‌شناسی کاشی‌های تصویری دوره‌ی قاجار ﴿مربوط به ازاره‌ی ضلع شرقی تکیه‌ی معاون‌الملک کرمانشاه﴾ و ارائه‌ی راهکارهای حفاظتی-مرمتی
پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکده‌ی حفاظت و مرمت)، 1389
استاد راهنما: اصغر توکلی
تکیه معاون الملک گنجینه‌ایی از کاشیکاری‌های دوره قاجاریه محسوب می‌شود. در این تکیه گونه‌های متنوعی از کاشی‌های تصویری با تصاویری از پادشاهان اسطوره‌ای و شاهان و رجال آن دوره و همچنین تعدادی تصاویر از بناهای اروپایی و غیره وجود دارد که با بی توجهی‌هایی که نسبت به این تزئینات شده، دچار آسیب‌های فراوانی شده اند. در این پروژه سعی برآن است با بررسی تکنولوژی ساخت کاشی‌های تصویری ازاره ضلع شرقی بنا و همچنین بررسی عوامل آسیب‌رسان و پی‌بردن به علل هر عارضه از آسیب‌ها، به ارائه راهکار حفاظتی و مرمتی مناسب در مورد این کاشی‌ها پرداخته شود. سئوالات و فرضیه‌هایی در این میان هست؛ که آیا رطوبت یکی از عوامل اصلی به وجود آورنده آسیب در کاشی‌ها می‌باشد و آیا تکنیک مورد استفاده درساخت کاشی‌های ازاره ضلع شرقی، تکنیک زیرلعابی است. برای پاسخ به این سئوالات، تحقیقات و بررسی‌هایی انجام شده است که از نظر هدف کاربردی باشد. برای دست‌یابی به مطالعات اصولی در مرحله اول مشاهدات و بررسی‌های میدانی برای شناخت و تحلیل درست‌تر از زیان‌های حاصله از عوامل مختلف و محیطی، همچنین مطالعات کتابخانه‌ایی و اینترنتی، سپس انجام روش‌های آزمایشگاهی است. روش گردآوری در این پروژه جمع‌آوری اسناد و مدارک، آزمایشگاهی و ضمناً ارتباط با افراد آگاه به امر مرمت و حفاظت کاشی و استادکاران قدیمی و سازنده این نوع کاشی‌ها بوده است. در این پروژه تلاش بر آن است که با توجه به مطالعات انجام شده، به جز آسیب‌شناسی این کاشی‌ها فن شناسی نیز مورد توجه قرار گیرد و بر اساس نتایج بدست آمده، طرح حفاظتی ارائه گردد. در بررسی‌های انجام شده مشخص شد کاشی‌های ازاره ضلع شرقی حسینیه از نوع کاشی‌های زیر لعابی می‌باشد. با توجه به آسیب‌های موجود در کاشی‌ها و عوامل آسیب‌رسان، راهکارهای حفاظت پیشگیرانه برای این کاشی‌ها ارئه شد.