بررسی اثرات تخریبی آلاینده‌ها بر آثار صخره‌ای بیستون و طاق‌بستان

ایران سرزمینی غنی از آثار تاریخی گوناگون از دوره‌های مختلف تاریخی است و در این میان آثار سنگی اسناد مهم و باارزشی از هویت ملی، تاریخی و فرهنگی ما محسوب می‌شوند. لذا حفاظت از این آثار و جلوگیری از تخریب آن وظیفه‌ای است که کوتاهی و قصور در آن به‌هیچ وجه قابل توجیه نبوده و پذیرفتنی نیست. شدت و شتابی که در آخرین دهه‌های قرن حاضر در فرسودگی و تخریب بناهای سنگی شهرها به چشم می‌خورد، به رشد فزاینده‌ی آلاینده‌های جوی نسبت داده شده است. گسترش مجموعه‌های به‌هم‌چسبیده‌ی شهری و تمرکز صنایع نزدیک به آنها، باعث افزایش چشم‌گیری در مقادیر منطقه‌ای ناخالصی‌های مُخرب موجود در هوا گشته است. قرارگیری آثار سنگی صخره‌ای باارزش منطقه‌ی بیستون و طاق بستان در معرض هجوم مراکز صنعتی و توسعه‌ی شهری و سرعت روند تخریب این آثار موجب شد تا بررسی اثرات تخریبی آلاینده‌های صنعتی بر آثار صخره‌ای بیستون و کرمانشاه، موضوع این پژوهش قرار گیرد. به‌منظور این بررسی، ابتدا به معرفی آثار منطقه‌ی مورد پژوهش، به منظور شناسایی هرچه بیشتر اهمیت تاریخی-فرهنگی این آثار، اقلیم کرمانشاه و منطقه‌ی بیستون، اثرات جوی حاکم بر اقلیم از جمله دما، رطوبت، بارش، یخبندان، بادها و …، و نقش این عوامل در تخریبی که از آن به‌عنوان هوازدگی یاد می‌شود و نیز نقش عوامل جوی بادها بر جابجایی آلاینده‌ها پرداخته شده است. این آثار همان‌طور که اشاره شد بر صخره‌ها ایجاد شده و بستر و اساس آنها از جنس سنگ است. قرارگرفتن این آثار بر روی کوه‌ها، نقش پدیده‌ی طبیعی دیگری را آشکار می‌سازد و آن عوامل زمین‌شناسی و ساختاری آن است، لذا در ادامه به عوامل آسیب‌رسان سنگ و شناسایی آلاینده‌ها پرداخته شده است. بخش نهایی نیز به تحقیقات میدانی و مطالعات اختصاصی در مورد منطقه‌ی مورد پژوهش و آزمایش‌ها و یافته‌های مربوط به آن، نتیجه‌گیری از مجموع بحث‌ها و ارائه‌ی راه حلی در این زمینه اختصاص یافته است. /(ویرایش چکیده: نشریه‌ی دانش مرمت و میراث فرهنگی)