بررسی شیوه‌های حفاظت، مرمت و نگهداری آثار چاپ سنگی؛ مرمت کُتب آسیب‌دیده‌ی چاپ سنگی به روش ماشینی

بسیاری از نوشته‌ها و آثار مکتوب با ارزش، به صورت چاپ سنگی در مراکز فرهنگی، کتابخانه‌ها و مجموعه‌ها، نگهداری می‌شوند. طبیعی است که این آثار، جزئی از میراث فرهنگی کشور محسوب می‌شوند و حساسیت و ارزش آثار چاپ سنگی به گونه‌ای است که حتی آن را با کُتب خطی مقایسه می‌کنند و شاید این موضوع به‌دلیل تیراژ محدود در هر چاپ باشد. با این نگرش می‌توانیم با هدف ماندگاری بیشتر این آثار، مسائل تکنیکی و حفاظتی آن را مورد مطالعه و پژوهش قرار داده، یک وظیفه‌ی مهم فرهنگی را به‌انجام برسانیم. از آنجایی که کاغذهای مورد استفاده در آثار چاپ سنگی، از نوع ماشینی، ارزان‌قیمت و نامرغوب بوده، لذا کتب فراوانی در مجموعه‌ها و کتابخانه‌ها یافت می‌شود که دچار کمبود، پارگی و آسیب‌های ناشی از عوامل گوناگون می‌باشند. به‌‌همین منظور یکی از کُتب آسیب‌دیده‌ی چاپ سنگی موجود در کتابخانه‌ی مجلس شورای اسلامی را مورد بررسی قرار داده و نهایتاً با استفاده از ماشین Leaf casting ، قسمت‌های آسیب‌دیده و کمبودها را با شیوه‌ی پرکردن و ریخته‌گری خمیر کاغذ درمان کرده و با کیفیت مطلوب و سرعت لازم در اجرای مرمت، پیشرفت قابل توجهی فراهم گردید. هدف از انجام این پژوهش، بررسی مزیت‌های اصلی این روش نسبت به روش‌های دستی، با توجه به حجم انبوه آثار در مراکز مختلف است، که یکی از مهمترین این مزایا، سرعت انجام کار، یک‌دستی و دقت در اجرای عملیات مرمتی است. لذا استفاده از ماشین مذکور به تمامی مراکز فرهنگی که دارای منابع چاپی، به‌ویژه نمونه‌های ارزشمند چاپ سنگی می‌باشند، توصیه می‌گردد. (ویرایش چکیده: نشریه‌ی دانش مرمت و میراث فرهنگی)