فن‌شناسی تزئینات آهک‌بری بنای اسپی مزگت

یکی از قدیمی‌ترین موادی که بشر با آن سر و کار داشته آهک است که توسط اقوام ساکن در نقاط مختلف دنیا به طور جداگانه شناسایی و استفاده شده است. یکی از موارد استفاده از آهک، به کار بردن آن در اندودکاری بناها چه به صورت ساده و چه تزئینی می‌باشد، به گونه‌ای که در بیشتر آثار معماری اروپا این تزئینات به کار رفته است. در ایران به علت اقلیم گرم و خشک آن استفاده از اندودکاری تزئینی با آهک، تقریباً محدود به فضای گرم و مرطوب داخل حمام‌ها بوده است. اما یکی از بناهایی که به طور ویژه‌ای از این تزئینات بهره برده است، بنای اسپی‌مزگت واقع در اراضی جنگلی متعلق به دهستان دیناچال شهرستان رضوان‌شهر گیلان می‌باشد. با توجه به برخی ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد در این بنا و اهمیت تزئینات آهکی متعلق به آن، فن‌شناسی این تزئینات به کمک مشاهدات میدانی، مطالعات کتابخانه‌ای وبررسی‌ها و آنالیزهای دقیق آزمایشگاهی صورت گرفت. نتایج و تحلیل این مطالعات و بررسی‌ها ضمن اینکه خواص فیزیکی پایه، ترکیبات مواد اولیه، خواص مینرالوژیکی و ریزساختاری اندودهای به کار رفته در این تزئینات را مشخص کرد، نتایج جالب توجه دیگری چون منحصر به فرد بودن تکنیک اجرای تزئینات آهکی این بنا، طرح‌ها و نقوش به کار رفته در آن، عنوان قدیمی‌ترین تزئین آهکی دوره‌ی اسلامی در ایران مرکزی را که تا کنون گزارش شده، شایسته‌ی تزئینات مورد بحث کرده و اجرای آن در بنایی غیر از حمام و همچنین برخی عناصر منحصر به فرد در معماری آن را جالب توجه و ارزشمند می‌نماید.