مدیریت حفظ و مرمت در کاوش‌های باستان‌شناسی با نگرشی ویژه به کاوش محوطه‌ی باستانی مسجد کبود تبریز
پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکده‌ی حفاظت و مرمت)، 1383
استاد راهنما: حمید فرهمند بروجنی
استاد مشاور: علیرضا هوشبری نوبری; محمدحسن طالبیان
پرداختن به موضوع حفاظت و مرمت آثار و یافته‌های باستان‌شناسی و اهمیت روزافزون این مقوله، همزمان با شروع کاوش‌های باستان‌شناسی آغاز شده است. اما متخصصان مرمت و حفاظت از اجرای عملیات حفاظت میدانی در کاوش‌های باستان‌شناسی و پژوهش و تحقیق در این زمینه برکنار ماندند. هدف از نوشتن این رساله ایجاد ارتباط بیشتر و مستمر بین باستان‌شناسان و مرمت‌گران و حفاظت‌گران آثار برای حفظ و نگهداری یافته‌ها و بقایای محوطه‌ی باستان‌شناسی است. برای این منظور ابتدا مروری بر تاریخچه‌ی حفظ و مرمت در جهان و ایران، روند شکل‌گیری تشکیلات آن در معماری، باستان‌شناسی و هنر با استناد به گزارش‌هایی که تا کنون منتشر شده و تاریخچه‌ی شروع آزمایش‌ها و پژوهش‌های علمی [انجام شده است]. سپس به طرح مبانی نظری باستان‌شناسی جهت آشنایی با این رشته و طرح مدیریت حفظ و مرمت در کاوش‌های باستان‌شناسی و برنامه‌ریزی برای آن اشاره شده است. در ادامه، روند خوردگی، تخریب و فرسایش برای آثار و کمک‌های اولیه و نجات‌بخشی اضطراری و درمان شرح داده شده است. در انتها نیز به اجرای عملیات میدانی حفاظت و مرمت در کاوش‌های محوطه‌ی باستانی مسجد کبود تبریز و معرفی قوانین بین المللی برای محوطه‌های باستانی و تاریخی و ضرورت تدوین اصول اخلاقی و مبانی نظری، قوانین جدید، آیین‌نامه و سایر موارد پرداخته شده است. بحث حفاظت باستان‌شناسی در این رساله نیز به دو زمینه‌ی خاص نظر دارد: ۱- اصول نجات‌بخشی و کمک‌های اولیه برای یافته‌های در هنگام کاوش و حفظ و نگهداری و مرمت این آثار پس از کاوش. ۲- حفاظت محوطه‌های باستانی مورد کاوش و آثاری که در خود محوطه باقی می‌مانند.