حفظ و مرمت ستون چوبی امام‌زاده هادی (حقانی) واقع در کلاردشت
پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکده‌ی حفاظت و مرمت)، 1390
استاد راهنما: حمید فرهمند بروجنی
بنای اصلی امام‌زاده هادی از داخل مستطیل شکل بوده که در امتداد درازای بنا در وسط ۲ ستون چوبی قطور و پرکار وجود دارد. امروزه فقط یکی از آنها موجود است که سرستون آن در اوایل انقلاب ربوده شده است و در سال‌های اخیر برای آن تیری تعبیه شده است تا فضای بین ستون و سقف خالی نباشد. در واقع ارتباط سازه‌ای ستون با سقف قطع شده است. ستون چوبی باقی‌مانده دارای نقوش هندسی در بالا و عبارت عربی در پای ستون است. در این عبارت از بانی ساخت آن جلال الدوله اسکندر نام برده شده است که حاکم منطقه کجور بوده است. ستون مذکور دارای آسیب‌هایی است که نیاز به بررسی دقیق دارد. آثار دخل و تصرف انسانی (ایجاد حفره‌هایی در ستون چوبی و پر کردن آن با ملات سیمانی) از آسیب‌های وارده به ستون است. آنچه در این پروژه مورد پژوهش قرار گرفته است، شناسایی آسیب‌های موجود در ستون (بیولوژیکی، شیمیایی، مکانیکی) با استفاده از آنالیز دستگاهی و غیردستگاهی ست. اهداف کار شامل مواردی چون انتخاب روش مناسب تمیزکاری ستون (طریقه برخورد با آن و انتخاب ماده مناسب برای پرکردن حفره)، شناخت آسیب‌های ستون تا حد امکان و ارایه پیش‌نهاد نگهداری مطلوب آتی ست. لذا برای پرسش‌هایی مثل آیا ستون نیاز به تمیزکاری دارد؟ آیا نیاز به استحکام بخشی دارد؟ کدام دسته از آسیب‌ها در تخریب آن نقش بیشتری می توانند داشته باشند؟ ماده پر کننده انتخابی چگونه باید باشد، پاسخ‌های فنی ارایه شده است. پس از انجام مطالعات اولیه درباره ستون و مشاهدات بصری لازم، آسیب‌های ستون اعم از بیولوژیکی، مکانیکی، شیمیایی تا حد امکان شناخته شد. با نقد و بررسی مقالات مربوط به پرکننده ها، نیز، ماده پرکننده انتخاب شده است. مهمترین نتایج به دست آمده: ۱- ستون در شرایط خوبی قرار داشته و چون ارتباط سازه‌ای آن با بنا قطع شده است و اکنون تنها جنبه تزئینی دارد نیاز به استحکام بخشی سازه‌ای ندارد. ۲- پس از بررسی روش‌های تمیزکاری آثار چوبی و مشاهدات بصری و آزمایشگاهی در رابطه با وضعیت ستون، نیاز به تمیزکاری ستون چوبی منحل شده و تمیزکاری آن به برداشتن گردوغبار منتفی شد (برداشتن پوشش آن چه به روش مکانیکی و چه شیمیایی آسیب بیشتری را برای ستون در پی داشت). ۳- آسیب‌های انسانی (توسط اشخاص ناشناس) مهمترین دسته آسیب‌های وارده بر ستون است. ۴- حفره‌ها با ماده هماهنگ با ستون از نظر مقاومت مکانیکی و بر طبق اصول برگشت پذیری پر شدند.