شمعدان‌های برنزی و برنجی ایلخانی، طرحی نو یا تداوم سنّت‌ها
مجموعه مقالات همایش علمی-پژوهشی هنر ایرانی هویت ملّی، به کوشش مهدی رازانی، صص 23-11، اصفهان: دانشگاه هنر اصفهان1392
آگاهی و دانسته‌های ما درباره‌ی فلزکاری ایران در دوره‌ی ایلخانی تا اندازه‌ای مبهم و معماگونه است. رویدادهایی که در نیمه‌ی دوم قرن ۱۳ م. به‌وقوع پیوسته، تا به امروز هنوز کاملاً مشخّص نشده‌اند. امّا شاید بتوان اوّلین مراحل شروع فلزکاری این دوره را در منطقه‌ی غرب ایران دانست، هم‌چنان که آثار فراوان فلزی باقی‌مانده از این نواحی نیز دال بر این موضوع است. یکی از مشکلات بزرگ در بررسی آثار فلزی دوره‌ی ایلخانی نیز از همین امر ناشی می‌شود چرا که مسئله‌ی عمده در این راه عدم تشخیص دقیق آثار برنزی و برنجی قرن ۱۲ م. متعلّق به غرب ایران از آثار قرن ۱۳ م. می‌باشد. در این بین، آثار فلزی با عنوان شمعدان که انتساب آن به دوره‌ی ایلخانی مسجّل‌تر است، یکی از بارزترین مصنوعات فلزی این زمان را تشکیل می‌دهد. لذا در این مقاله بحث و بررسی پیرامون ویژگی‌های این آثار (شمعدان) به عنوان تداوم سنّت‌های گذشته و یا ظهور طرحی نو در فلزکاری این زمان، مورد بررسی قرار می‌گیرد. توجّه به مراکز تولید این آثار مانند قسمت‌های غرب و شمال غربی ایران نیز به عنوان بخشی از کار مدّ نظر قرار گرفته و در نهایت نتیجه‌گیری بر مبنای این مشخّصات صورت گرفته است. در این بین تداوم طرح، فرم و شکل این گروه از آثار مشخّص بوده اگر چه ویژگی‌های مختصّ هر یک نیز قابل ملاحظه می‌باشد.
زیرشاخه: سایر فلزات، فلز