کتاب آرایه‌های معماری بقعه‌ی پیربکران به قلم آقایان یاسر حمزوی و حسام اصلانی در سال ۱۳۹۱ توسط انتشارات گلدسته به چاپ رسیده است. همان‌گونه از نام کتاب پیداست، شرح کامل تزیینات وابسته به معماری این بنا پس از سال‌ها بررسی به ذیور طبع آراسته گردیده است که جهت آشنایی با محتوای آن، پیش‌گفتار کتاب نقل می‌شود. لازم به ذکر است این کتاب جزء آثار راه‌یافته به مرحله‌ی دوم گروه هنر بیست و دومین جایزه‌ی کتاب فصل در سال ۱۳۹۱ نیز بوده است.
«تعظیم به درگاه رفیع پروردگاری که هر دگرگونی و نیرویی، پرتویی از ذات لایزال اوست. تربیتش را در تحوّل موجودات به خلعت کمال آراست و از این راه قدرت و نیرو ارزانی داشت. به لطف بی پایانش به انسان اجازه داد تا با چنین منبعی بی انتها، به هدایت دانش، به تسخیر زمین و آسمان و افلاک پردازد و به شرط تسلط بر نفس، تمامی قوای خلقت را به سجده‌ی تمکین و خدمت خویش درآورد.
نوشتن درباره‌ی بنایی که در زمان ساخت، جزئی از یک مجموعه بوده و در حال حاضر به شکل تک‌بنا درآمده و پس از سال‌ها، هنوز از طرف گروه یا شخصی مطالعه‌ی جامع بر روی آن صورت نگرفته، تجربه‌ای تازه است. شناخت جنبه‌های مختلف معماری و آرایه‌های این بنای عظیم به سبب ضعف منابع تاریخی، نهفتگی‌ها و ناروشنی‌ها دارد، و از سویی به دلیل وجود فضاهای مختلف معماری و تنوع بسیار بالای آرایه‌های معماری دارای شفافیت‌هاست.
با مطالعه‌ی متون مختلفی که گذرا اشاره‌ای به این بنا داشته اند، ابهاماتی پیش می‌آید، چنان‌که هیچ‌کدام را نمی‌توان قاطعانه پذیرفت. برخی از پژوهش‌گران داخلی و خارجی در طی سال‌های مختلف از این بنا دیدن کرده، گزارش مختصری ارائه کرده اند. با توجه به شرایط ویژه بنا و ساخته‌شدن آن در چندین مرحله، زمانی طولانی لازم است تا درباره‌ی آن پژوهش علمی جامع و قابل قبول صورت پذیرد. برای معرفی این بنا از چند بُعد می‌توان به آن نگاه کرد: بُعد تاریخی، بُعد فنی، بُعد زیبا‌شناختی، بُعد مذهبی، بُعد اجتماعی، بُعد فرهنگی و . . . [که] بررسی هر یک از اینها زمانی طولانی می‌طلبد.
طی چند سال گذشته مطالعاتی روی فضاها و آرایه‌های معماری بقعه‌ی پیربکران انجام گرفته که هم‌چنان هم ادامه دارد. بخشی از این مطالعات در این کتاب ارائه می‌شود و پس از کامل‌تر شدن مطالعات و بررسی‌ها، ان‌شاءالله، نتایج حاصله در مجلدی دیگر به چاپ خواهد رسید. در این کتاب ابتدا با نگاهی به شهرستان و محلّه پیربکران سابقه تاریخی شهر، وضعیت توپوگرافی آن، و ویژگی های اقلیمی منطقه بررسی شده است. فضاهای معماری بقعه‌ی پیربکران در فصل دوم، به شکل مختصر معرفی شده و درباره‌ی کاربری بنا در گذشته و حال مطالعاتی انجام شده، که نتیجه‌ی آن ارائه شده است. در فصل سوم مطالعاتی درباره‌ی شخصیّت محمد بن بکران صورت پذیرفته که در این زمینه مشکلات بسیاری پیش رو بوده است. یکی از این مشکلات، گمنامی این شخصیت در تاریخ است. بنابراین، با مراجعه به کتیبه‌های موجود در بنا اطلاعاتی درباره‌ی شخصیّت وی به دست آمد. در فصل چهارم، آرایه‌های معماری بررسی و با توجه به محل قرارگیری در فضاهای مختلف معرفی شده است. اگرچه پژوهش و بررسی توصیفی بخش‌های مختلف بنا بیشتر بر آرایه‌های معماری تمرکز داشته، سعی شده تا تمام موارد به دقت شرح داده شود. البته، مطالعه و مقایسه‌ی انواع فنون یا شیوه‌های تزیین در كنار هم و متمركز، نتایج ارزنده‌ی دیگری در پی داشته که جمع‌بندی آن در فصل پنجم ارائه شده است.
در پایان لازم است از مساعدت آقایان میثم کسائیان و محسن امامی، و خانم ها ملیحه بکرانی، فاطمه سلحشور و زهرا حمزوی سپاسگزاری شود.»
مشخصات فنی کتاب:
عنوان: آرایه های معماری بقعه پیربکران
نویسندگان: یاسر حمزوی و حسام اصلانی
ناشر: انتشارات گلدسته
محل نشر: اصفهان
سال نشر:۱۳۹۱
نوبت چاپ: اول/ شمارگان: ۱۰۵۰ نسخه
