مدرسه معماری گرنوبل در واقع از فعال‌‌ترین و قدیمی‌ترین موسسات آکادمیک در دنیاست که به طور حرفه‌ای به موضوع کیفیت و نقش خاک به عنوان ماده ساختمانی می‌‌پردازد. این موسسه پروژه‌های زیادی را در کشورهای در حال توسعه و بخصوص کشور های آفریقایی به انجام رسانده یا در دست احداث دارد. یکی از قسمت های مهم و تاثیر گذار در این موسسه بخش حفاظت و مرمت سازه های گلی تاریخی است که با همکاری موسسه گتی، یونسکو و بخش معماری خاکی ایکروم به نوعی از سیاست گذاران در حیطه حفاظت و مرمت معماری خاکی محسوب می گردد. این موسسه همچنین همکار سازمان میراث فرهنگی ایران در پروژه های حفاظتی در چغازنبیل و هفت تپه، ارگ بم و همچنین میبد بوده است.
در این سمینار محققین و مسئولین دست‌اندرکار در این حیطه از ۱۱ کشور گرد هم آمدند تا ضمن بررسی آنچه در این حیطه به انجام رسیده است، رویکردهای آینده را نیز در قالب توصیه‌نامه ای تدوین نمایند. در این سمینار سه روزه مدعوین هریک به ارائه‌ی مشکلات، موانع و تهدیدات پیش رو در این زمینه پرداخته و در نهایتپیش‌نویس توصیه‌نامه جدیدی در این زمینه به تصویب رسید که به زودی نیز به انتشار خواهد رسید. در این سمینار کارشناسان در ۴ گروه مختلف با عناوین معماری و باستان‌شناسی، اقدامات حفاظتی، آموزش و مدیریت مجموعه‌های باستان‌شناسی به بحث و تبادل نظر در رابطه با هر یک از موارد مربوطه پرداختند.
از جمله این موارد در این سمینار بر نقش وجود حفاظت گران در کاوش های باستان‌شناسی بیش از پیش تاکید گردید. همچنین انجام مطلعات تکنیکی یا به عبارتی مطالعات فن شناسی قبل از انجام مداخلات حفاظتی به عنوان یک اصل پذیرفته شد. به خصوص بر ضرورت مطالعات میان رشته ای و اهمیت دادن به سایرعلوم مرتبط نیز تاکید ویژه گردید. یکی دیگر از مواردی که به طور جدی به بحث گذشته شد ضرورت تطبیق دادن استاندارد ها و نرم های بین المللی با شرایط منطقه ای است. که این مهم البته نیازماند همکاری بیشتر و قویتر سازمانهای منطقه ای و بین المللی مسئول در این زمینه است. همچنین به ضرورت تشویق بیشتر محققان برای گذراندن دوره های دکتری و پست دکتری در این موضوعات نیز اشاره گردید. از دیدگاه تکنیکی نیز ضمن مرور لیستی از مواد مورد استفاده در حفاظت و مرمت سازه های خشتی تا به امروز، با نگاهی عمیق‌تر به موضوع حفاظت پیشگیرانه پرداخته شد. از جمله این موارد می توان به توجه بیشتر به کاربرد ژئوتکستیل‌ها و همچنین سایبان ها بر فراز سایت های تاریخی اشاره کرد.
در طول مدت سمینار بازدید از تمام بخش‌ها و آزمایشگاه‌های موسسه کراتره آزاد بوده و مسئولین هر بخش توضیحات کاملی در مورد بخش‌های مختلف به شرکت‌کنندگان ارایه می‌کردند. همچنین در محل سمینار، کارگاه آموزشی روش های خلاقانه ساخت مصالح خاکی و همچنین نحوه تهیه روش های سنتی مصالح خاکی از جمله خشت، چینه، دیواره های فشرده، کاه گل و غیره برای دانشجویان و سایر علاقه مندان ارائه گردید. از دیگر نکات جالب توجه بازدید کودکان از محیط گارگاه و با هدف توضیح اهمیت خاک برای ساختمان و زندگی به زبان ساده برای آنها بود. در پایان نیز به دانش آموزان فرصت داده می شد تا با استفاده از وسایل آزمایشگاهی اقدام به انجام آزمایشات ساده برای یادگیری بهتر کیفیت خاک نمایند.
چیزی که به نظرم در این سمینار جالب توجه رسید، بحث بر سر الویت تصمیم‌گیری با معمار یا باستانشناس در مورد مرمت و حفاظت اثر معماری گلی بود. البته باید یاداوری کنم که منظور طرفین دعوا از معمار در واقع معماریست که واقف به امور مرمت و حفاظت بناست. باستان‌شناسان علت این الویت را وقف کامل به آنچه در محوطه کاوش اتفاق افتاده‌است می دانستند حال‌آنکه مرمتگران، داشتن دانش بهتر تکنینکی در تجزیه و تحلیل بنا را عامل این الویت می دانستند. اگر یکی از کاربردهای حفاظت و مرمت در بقایای باستان‌شناسی معماری گلی را در ارائه بهتر به بازدید کننده بدانیم(در غیر این صورت بهترین روش می تواند دفن مجدد محوطه تاریخی باشد.) آیا مرمتگر دارای الویت است یا باستانشناس؟ همچنین اگر حفظ ماده اصلی فرهنگی را اصل اساسی در نظر بگیریم آنگاه چه رویکردی باید در نظر گرفت؟ تداخل این این دو رشته اگرچه همواره زمینه ساز سوالات فراوان بوده است اما شاید در این حیطه بیشتر چالش برانگیز باشد. به همین دلیل مایلم نظر دوستان رو هم این مورد جویا بشم. امیدوارم نظرات خودتون رو از این صفحه دریغ نفرمائید …
با سپاس …
http://craterre.org/enseignement:formation-professionnelle/
http://whc.unesco.org/en/earthen-architecture/
ممنون بخاطر این گزارش کامل، اما در مورد سوالی که پرسیدی (البته اگه درست فهمیده باشم)، به نظرم اولویت با حفظ بهتر اثر گلی تاریخیه که باید با هم فکری مرمتگر و باستانشناس انجام بشه. درک درست از ویژگیهای تاریخی معنوی و تکنیکی سازه که با کار تیمی انجام بشه بهترین نتیجه رو جهت حفاظت اون اثر بدنبال خواهد داشت.
ممنون از توجهت حامد جان. همینطور که گفتی همفکری دو گروه باستان شناس و مرمت گر مساله مهمی است به شرط این که بین هر دو گروه درک و فهم درستی از محدوده توانایی ها، وظایف و نقش هر یک از این دو رشته در حفاظت و مرمت محوطه های باستان شناسی وجود داشته باشد.