خانه‌ی سوکیاس در جلفای نو اصفهان: تاریخچه، معماری، تزئینات و تعمیرات

چکیده:

خانه‌های دوره‌ی اسلامی ایران از جمله‌ی مهم‌ترین بناهایی هستند که هنرهای ایرانی در آنها به‌نحوی شایسته در قالب‌های گوناگون پدیدارشده است. معماری و تزئینات به‌کاررفته در این خانه‌ها نیز دارای ویژگی‌های بسیار قابل تأملی است که متأسفانه کم‌تر بدان پرداخته شده است. شهر اصفهان به‌عنوان یکی از پایتخت‌های فرهنگی جهان اسلام، موزه‌ای با چند صد خانه‌ی تاریخی مربوط به دوران صفویه و قاجاریه است. در جلفا – منطقه‌ی ارمنی‌نشین اصفهان – خانه‌هایی وجود دارد که با کم‌ترین دخل و تصرف، ویژگی‌های اصیل معماری اسلامی – مسیحی را حفظ کرده‌اند. از این قبیل خانه‌ها می‌توان به خانه‌ی سوکیاس اشاره کرد که در بررسی معماری تاریخی خانه‌های جلفای نو بسیار حائز اهمیت است. این خانه‌ی تاریخی در واقع یکی از کوشک‌های ارامنه‌ی جلفای اصفهان بوده که در عصر صفوی، میان سال‌های ۱۶۶۰-۱۶۷۰میلادی ساخته شده است. معماری حاکم بر این خانه با وجود صاحبان ارمنی‌اش، مطابق با معماری اسلامی مکتب اصفهان در معماری ایرانی است ولی تزئینات و باغ اطراف آن، ساختاری کاملاً مسیحی دارند. در این مقاله، به مواردی از قبیل: تاریخچه، معماری، تزئینات و تعمیرات خانه‌ی سوکیاس در جلفای اصفهان پرداخته خواهد شد. اطلاعات مورد نیاز پژوهش، از طریق حضور در محل خانه‌ی سوکیاس، مشاهده‌ی دقیق و عکس‌برداری از بنا به‌علاوه‌ی بررسی منابع کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند.

Abstract: Islamic houses of Iran are among the most important monuments in which the Persian arts in various forms has been presented. Architecture and ornaments used in these houses also have a considerable unique feature which has been less considered. Isfahan city as one of the cultural capitals of the Islamic world is a mega-museum with hundreds of Safavid and Qajarid historical houses. In the New Julfa - region of Armenians in Isfahan - there are houses with minimal intervention that original features of Islamic - Christian architecture have been preserved during the time. Among these, Sookiass house is very important in New Julfa architecture. This historical house was actually one of the palaces of Armenians during the Safavid period, built between 1660-1670 A.D. Although the owners were Armenian, structural design of the house is according to the School of Isfahan Architecture, but the decorations and the surrounding garden are made in Christian style. In this paper, issues such as: history, architecture, decorating and conservations in the Sookiass house of Isfahan's Julfa will be discussed. The data needed for this research were obtained through field studies at the home location Sookiass, careful observation and photography plus reviewing the library resources.