نگاهی مختصر به خانه‌های قدیمی جلفای نو اصفهان

شهر اصفهان با دارا بودن بافت تاریخی زنده و درخور توجه‌اش از ارزشمند‌ترین منابع در شناخت هنر معماری اسلامی ایران به‌شمار می‌رود. جلفای نو از جمله مناطق شهری اصفهان است که سرگذشت پر فراز و نشیبی را سپری کرده و هنوز قسمتی از بافت تاریخی خود را حفظ نموده است و ساکنان ارمنی این شهرک تاریخی بانیان ساخت خانه‌ها، کلیساها و عمارت‌های بسیار ارزشمندی از لحاظ معماری و تزئینات وابسته در چهار قرن اخیر بوده‌اند. به‌سبب شباهت‌های عمده‌ی معماری این خانه‌ها با دیگر عمارت‌های موجود در اصفهان، شناخت این آثار می‌تواند در ریشه‌شناسی و بررسی‌های علمی معماری مکتب اصفهان بسیار مثمر ثمر باشد. این نوشته، ترجمه‌ی فارسی متن مقاله‌ای با همین عنوان در زبان ارمنی اثر استاد لئون میناسیان است که در مجله‌ی ارمنی شناسی هایکازیانِ بیروت، به سال ۱۹۹۷ میلادی (۱۳۷۶ هـ.ش) به چاپ رسیده است و به‌علت وجود نکات جدیدی در رابطه با دوازده خانه‌ی تاریخی جلفا (خصوصاً بررسی‌های تاریخی برخی از این ابنیه به‌صورت مختصر) به فارسی برگردانده شده است. از آنجا که نگارنده خود از مؤلفان و نویسندگان صاحب نام تاریخ ارامنه‌ی جلفا می‌باشد و در گردآوری کتاب‌ معروفی هم‌چون خانه‌های تاریخی ارامنه جلفا نوشته‌ی کاراپت کاراپتیان نقش بسیار مهمی داشته‌ است (به‌نحوی که اکثر کتیبه‌های شرح‌داده‌شده در آن کتاب را ایشان خوانده‌اند) و از سال‌های بعدِ چاپ آن کتاب (۱۹۷۴ م.) تا به امروز نیز در رابطه‌ی مستقیم با اغلب ساکنان این ابنیه بوده، بررسی نظرات و بررسی‌های ایشان بسیار جالب توجه است. به‌علاوه نویسنده‌ی این مقاله در نوشتن آن از منابع ارمنی‌، که در اختیار بسیاری افراد نیست استفاده زیادی کرده است که ارزش این نوشته را برای پژوهش‌گران فارسی‌زبان دوچندان خواهد کرد.