زهره چهاردولی
آسیبشناسی تزئینات آجرکاری منارههای سلجوقی اصفهان ﴿مطالعهی موردی: منارهی سین﴾
پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1390
استاد راهنما: عباس عابد اصفهانی; احمد منتظر
استاد مشاور: غلامرضا وطنخواه
آجر مهمترین ماده سازنده نمای بیرونی و یکی از مصالح مهم بکار رفته در جدار داخلی فضاها ست. از خشت مقاومتر و از سنگ سهلالوصولتر است و خاصیت مهم آنرا باید در قابلیت آن در ایجاد نقوش و بافتهای گوناگون جستجو کرد. منارهها را یکى از شگفتانگیزترین بناهاى تاریخى شهر اصفهان میتوان دانست که قدمت آنها به دوران سلجوقى و پیش از آن میرسد. مناره سین از برجستهترین آثار دوره سلجوقی در شهر تاریخی اصفهان میباشد که همانگونه که از مفاد کتیبه آن مشخص است توسط ابو اسمعیل محمد بن الحسین بن علی بن زکریا در سال ۵۲۹ هجری قمری بنا شده است. تزئینات آجرکاری منارههای سلجوقی چه به لحاظ تاریخی و چه از نظر فنی منحصر بفرد بنظر می رسد. تزئینات این بناها چیزی جدا و الحاقی به بنای مناره نبوده بلکه قسمتی از خود شالوده بنا میباشد. این پژوهش اهدافی را دنبال میکند که از جمله آنها: شناختی نسبت به فرایند تخریب در آجرهای تاریخی، مطالعاتی در ارتباط با تاثیر عوامل فرسایش دهنده همچون رطوبت و باد و آلودگیهای هوایی، بررسی عمدهترین عوامل آسیبرسان ملات بکار رفته در بین آجرهای بنای منارهی سین، مطالعه و بررسی نقوش بکار برده شده و کتیبه موجود در این بنای تاریخی، دستیابی به شیوههای مناسب حفاظت از آجرکاری، روشهای مناسب جهت بهینهسازی ملاتهای مرمتی مورد استفاده در بندکشی و کند کردن این روند فرسایش و ارائه پیشنهاد حفاظتی جهت حفظ این اثر منحصر به فرد؛ در این پایان نامه میباشد. در آغاز مطالعه جهت دستیابی به اهداف فوق سوالات و فرضیههایی مطرح میشود که در طول پژوهش باید پاسخ داده شود: در این پژوهش سعی شده است که ابتدا گردآوری دادهها (مطالعات میدانی، اینترنتی و کتابخانهای) صورت گیرد و سپس با اطلاعات و نمونهبرداری دقیقتر مطالعات آزمایشگاهی (استفاده از آنالیزهای شیمیایی و بررسیهای میکروسکوپی) انجام گیرد و در پایان، تحلیل دادهها و نتیجهگیری از آن صورت پذیرد.