مهناز بیات
آسیبشناسی و ارائهی طرح حفاظتی جهت نگهداری اسناد تاریخی کاخ گلستان
پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد تهران (دانشکدهی معماری و شهرسازی)، 1385
استاد راهنما: رسول وطندوست
استاد مشاور: مهرداد نیکنام
هدف پژوهش شناسایی و تفکیک عوامل مخرب اسناد تاریخی کاخ گلستان، ارائهی راهکارهای مناسب جهت جلوگیری از وارد آمدن آسیبهای مختلف برروی اسناد مذکور و ارائهی شیوهها و روشهای مناسب حفاظت و نگهداری اسناد این مجموعه و مجموعههای مشابه میباشد. روش پژوهش جمع آوری دادهها از طریق مطالعات میدانی و کتابخانهای، تجزیه و تحلیل مستندات، مطالعات آسیبشناسی و فنشناسی، بررسی آزمایشگاهی و میکروسکوپی نمونهها و ارائه روش حفاظت و نگهداری است. نتیجهی حاصل از مطالعات میکروسکوپی و آماری شناسایی آسیبهای اسناد کاخ گلستان و طبقهبندی آنها بصورت فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی میباشد که از لحاظ بیولوژیکی در قارچ پنیسیلیوم و آسپرژیلوس نیجر و باکتری از نوع باسیلهای گرم مثبت اسبوردار شناسایی گردید. در راستای ضدعفونی روش غیر شیمیایی اتوکلاو بصورت آزمایشی بررسی شد و نتیجه عدم وجود هرگونه آلودگی میکروبی از اسناد آلوده بعد از عملیات ضدعفونی بود که نشان دهندهی کم ضرر بودن این روش نسبت به روشهای شیمیایی میباشد البته در این امر نیاز به تحقیقات بیشتری است. در بخش فنشناسی الیاف کتان و پنبه در نمونهها شناسایی شد و چون اکثر نمونهها مخلوطی از دو لیف مذکور بودند، آزمایشات و مطالعات میکروسکوپی نشان داد که استفاده از معرفهای شیمیایی به تنهایی به شناسایی و تفکیک الیاف اسنادی که مخلوط چند لیف هستند کامل نمیباشد و مطالعات دقیق میکروسکوپی و دستگاهی در این زمینه باید انجام گیرد. همچنین در خصوص حفاظت اسناد مجموعههای دیگر با در نظر گرفتن سایر اقدامات حفاظتی (میکروفیلم، جعبهها و پوشههای بدون اسید) طرح کپسولهکردن (پوشینهگذاری) با استفاده از پوششهای پلیاستری مطلوب است. ضمنا در مورد اسنادی که اسیدی می باشند باید قبلا اسیدزدایی شده و سپس کپسوله شوند همچنین مورد اسناد آلوده باید حتما ضدعفونی شده و در کپسول (پوشینه) قرار گیرند.