ارائه‌ی حفاظت، مرمت و موزون‌سازی نقوش و تزئینات زیر قوس گنبد سلطانیه

بنای سلطانیه که یکی از بزرگترین بناهای آجری دنیا محسوب می شود و اولین گنبد بزرگی است که به شیوه دوپوسته به هم پیوسته میان تهی در جهان ساخته شده است و امروز به عنوان سومین گنبد بزرگ جهان شهرت دارد، علاوه بر این ویژگی ها، تکنیک و شیوه های اجرایی تزئینات آن باعث شده است که در تاریخ هنر معماری منحصر بفرد نیز باشد. تکنیک های اجرایی و نوع تزئینات داخلی و خارجی آن، بالاخص تزئینات زیر قوس گنبد از نمونه های نادر و بی نظیر در جهان است، که منحصر به فرد بودن این تزئینات همانطور که نظر مرمتگران را به خود جلب نموده است، متأسفانه جرأت اقدام را نیز آنان گرفته است. وسعت بنا و هجوم عوامل مخرب، موقعیت جغرافیایی، شرایط نامناسب حفاظتی و بسیاری عوامل دیگر دست به دست هم داده اند و صدمات بسیار و بعضاً جبران ناپذیر به این گنجینه کهن وارد نموده اند. اما با توجه به کثرت بازدیدها و رفت و آمدهای قابل توجه افراد و گروه های تخصصی و تحقیقاتی هنوز طرح مرمتی خاصی برای تزئینات زیر قوس گنبد تهیه و ارائه نشده است. از این بابت در این پایان نامه تحت عنوان « ارائه طرح حفاظت، مرمت و موزون سازی نقوش و تزئینات زیر قوس گنبد سلطانیه » به موضوعات مرتبط با تزئینات زیر قوس گنبد با عناوین تاریخچه، فن شناسی، آسیب شناسی، حفاظت و ارائه طرح پیشنهادی مرمت و موزون سازی تزئینات زیر قوس گنبد پرداخته شده است، که عمده ترین کارهای انجام شده شامل موارد ذیل می باشند: – مطالعه و بررسی تطبیقی بین مطالب تاریخی و توجه به کتیبه ها و آثار بجا مانده در بنای سلطانیه به منظور روشن شدن برخی حقایق در مقوله علت یا علل تخریب تزئینات بکار رفته در این بنا قبل از افتتاح آن و اجرای لایه ی تزئینات دیگری روی تزئینات لایه اول با طرح و تکنیکی متفاوت و جدید – بررسی و مطالعه در خصوص تزئینات متنوع بکار گرفته شده در بنا با هدف شناسایی روش و تکنیک اجرایی آنها تحت عنوان فن شناسی نقوش و تزئینات بنای سلطانیه – بررسی آسیب های وارد شده به تزئینات و شناسایی عوامل آسیب رسان و موثر در شکل گیری آسیب ها – بررسی شاکله تزئینات زیر قوس گنبد و مطالعه ویژگی های هنری و تجزیه و تحلیل این تزئینات – ارائه سیستم های رطوبت زدایی در گنبد دوپوسته بنای سلطانیه با توجه به فرم گنبد و بکار گیری نیرو و پتانسیل ناشی از وزش بادهای موسمی در منطقه سلطانیه برای خروج رطوبت از مصالح گنبد و کنترل رطوبت در فضای خالی بین پوسته های گنبد – ارائه طرح پیشنهادی مرمت و موزون سازی بستر گچی زیر قوس گنبد و تزئینات روی آن