افسانه یاجم
بررسی تاثیر مواد اسیدزدای رایج بر روی چند ماده‌ی رنگی با نگاهی بر مواد مواد رنگی به‌کاررفته در هنر کتاب‌آرایی دوره‌ی صفوی
پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکده‌ی حفاظت و مرمت)، 1385
استاد راهنما: ابوالفضل سمنانی
استاد مشاور: حمید فرهمند بروجنی
بخش عمده‌ای از دانش ما درباره‌ی گذشته، برگرفته از اطلاعات مکتوب در قالب انواع کُتب خطی با موضوعات مختلف، قرآن‌ها، اسناد خرید و فروش و … است. اغلب این آثار به شیوه‌های مختلفی مثل تذهیب، تشعیر و غیره تزیین شده اند و برخی از کتب دارای نگاره‌هایی هستند که گاه یک صفحه‌ی کامل را در بر می‌گیرند. حفظ و نگهداری چنین آثاری مستلزم بازبینی‌های مکرر و اجرای کارهای مرمتی متفاوت بر روی آنهاست. از آنجا که هدف نهایی مرمت، حفظ آثار به شکل اصلی آنهاست، توجه به جزییات نحوه‌ی اجرای مرمت‌ها و مطالعه‌ی آثار، قبل و بعد از مرمت حائز اهمیت فراوانی می‌گردد. در این پژوهش، با مطالعه‌ی منابع در مورد تاریخ نقاشی و هنر کتاب‌آرایی ایران، دوازده ماده‌ی رنگی (۹ رنگدانه و سه رنگینه) که در دوره‌ی صفویه به‌کار می‌رفته اند، برای اجرای آزمایش‌ها انتخاب شده و بررسی روش‌های مختلف اسیدزدایی و شیوه‌های مورد استفاده در مراکز مرمتی کشور، انتخاب اسیدزداها را به سه نوع اسیدزدا (هیدروکسید کلسیم، هیدروکسید باریم و بوراکس) محدود نمود. برای پیگیری تغییرات رخ‌داده نیز دو روش عکاسی و طیف‌سنجی FT-IR انتخاب شد. بررسی نتایج به‌دست‌آمده، نشان‌گر آسیب‌رسانی هیدروکسید کلسیم و هیدروکسید باریم به‌ویژه در روش غوطه‌وری است. (ویرایش چکیده: نشریه‌ی دانش مرمت و میراث فرهنگی)