بررسی ساختاری و آسیب‌شناسی سنگ‌های قرمز کلیسای سنت‌استپانوس جلفا با ارائه‌ی پیشنهادهای حفاظتی

چکیده:

سنگ اصلی‌ترین مصالح تشکیل دهنده کلیسای سنت استپانوس واقع در شهرستان جلفا است. در بخش مذهبی کلیسا سنگ‌هایی در سه رنگ قرمز، زرد و سفید به‌صورت پاکتراش به‌کار رفته و حجاری‌های زیبایی بر روی این سنگ‌ها انجام شده است که نقش آنها را علاوه بر مصالح، به عنوان یک کار هنری زیبا و منحصر به فرد مطرح می‌سازد. سنگ‌های قرمز به‌کار رفته در این کلیسا، تحت تاثیر شرایط محیطی نسبت به سنگ‌های دیگر بیشتر دچار هوازدگی شده‌ است. بنابراین برای متوقف ساختن روند تخریب سنگ، بررسی شرایط محیطی و ساختار تشکیل دهنده آن ضروری است. به همین منظور بررسی شرایط آب و هوائی و موقعیت جغرافیایی منطقه با استفاده مطالعات میدانی صورت گرفت. همچنین شناخت خصوصیات فیزیکی و شیمیایی سنگ با استفاده از مطالعات آزمایشگاهی مانند آنالیز دستگاهی پراش پرتو ایکس (XRD)، پتروگرافی با مقاطع نازک و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) انجام شد. با بررسی‌های انجام شده علت ناپایداری سنگ نسبت به عوامل محیطی و چگونگی ایجاد هوازدگی‌های مختلف مشخص شد. در نتیجه با جمع‌بندی اطلاعات به‌دست آمده راه حل حفاظتی مناسب برای جلوگیری و درمان هوازدگی‌ها پیشنهاد گردید.

Abstract: Stone is the most predominant masonry used in Church of Saint Stephanos in township of Jolfa, Iran. In exterior part of church, carved stones with red, yellow and white colors and delicate engraved patterns have been used which beside structural function presents a beautiful and unique works of art. Red stones used in this church have been more weathered expose to environmental conditions. It is necessary to investigate environmental condition and material structure to prevent deterioration process. Therefore, climatic and geographical conditions of this area have been surveyed based on field study. Also, physical and chemical properties of the stones have been characterized by X-ray diffraction (XRD), thin-section petrography and scanning electron microscopy (SEM). After all, instability reasons of red stones related to environmental effects and different weathering manners have been specified. Finally, regarding achieved results, appropriate conservative methods to prevent and treatment weathered stones have been suggested.