بررسی نقد در حوزه ی مرمت آثار میراث فرهنگی با تأکید بر نقد مخاطب محور

درکِ میراث‌فرهنگی به‌عنوان درپای انسان در طول تاریخ، حرکتی است اجتماعی که علاوه بر اهمیت حفاظت کالبدی اثر، به درک مخاطب و ارتباط متقابل وی با اثر تاریخی توجه دارد. از طرفی، مأموریت اصلی مرمت‌گر، حفاظت از اثر هنری به‌منظور صیانت از تاریخ و فرهنگ گذشتگان است که در سایه‌ی پُررنگ‌کردنِ نقش و حضور فعال مخاطب آثار و درک وی از مرمت میراث‌فرهنگی به‌بار می‌نشیند. لذا پژوهش حاضر بر آن است با معرفی مخاطب فعال به‌عنوان موثرترین عنصر در چرخه-ی مرمت آثار میراث‌فرهنگی و هم‌چنین با نگاهی کوتاه بر انواع نقد و جامعه‌شناسی مرمت آثار میراث فرهنگی و با تمرکز بر نقد مخاطب محور به‌عنوان نقدی کارآمد در زمینه‌ی حضور، مشارکت و درک مخاطب از اثر تاریخی، الگویی را معرفی کند که ضمن ورود مفاهیم میراث‌فرهنگی به حوزه‌ی عمل، ارزیابی آثار مرمت شده را از دو جنبه فراهم آورد: مطابقت با اصول و مبانی نقد ساختارگرا در حوزه‌ی علمی و فنی و درک مخاطب بر پایه‌ی نقد پساساختارگرا تا از این طریق بتواند گامی در جهت تقویت حضور و نقش نقد و درک مخاطب در حوزه‌ی مرمت آثار میراث-فرهنگی بردارد. نوشتار حاضر، پژوهشی توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتاب‌خانه‌ای، مشاهدات میدانی و مصاحبه است. بدین منظور پس از معرفی چهار موزه‌ی ملی، ملک، مقدم و جواهرات، با تحلیل پرسش‌نامه‌های به‌دست آمده از جامعه‌ی آماری مورد نظر، مصاحبه با متخصصین مرمت، جدولی بر مبنای الگوی پیشنهادی نقد ساختارگرا و پساساختارگرا طراحی شده است تا از این طریق علاوه بر آسیب‌شناسی وضع موجودِ حضور و نقدِ مخاطب و ارائه‌ی راهکارهای ارتقاء نقد مخاطب محور و پاسخ‌گویی به نیاز مخاطب فعال در جغرافیای ایران زمین را ممکن سازد. نتایج این تحلیل حاکی از آنند که حوزه‌ی مرمت آثار میراث‌فرهنگی در زمینه‌عمل، حضور و نقد مخاطب از سایر حوزه‌های هنری و ادبی بازمانده است. بنابراین، تقویت جنبه‌های ارتباط و پاسخ‌گویی به نیاز مخاطب فعال موثرترین راهکار پیشنهادی است.