حفاظت و مرمت سنگ دس آس خانگی متعلق به دانشگاه هنر اسلامی تبریز

دست‏ آس از جمله آثار سنگی محسوب می‏ شود که از دوران نوسنگی تا دوران معاصر استفاده شده است و در طی این دوران شکل ساختاری آن از نوع دست ‏آس تخت و مقعّر به فرم مدوّر تغییر یافته که انواع بسیاری از این شیء با شکل‏ های ساختاری متنوّعی از محوّطه‏ های باستانی در بسیاری از مناطق دنیا به دست آمده‏ است مسأله‏ ی جالب توجّه این است که با وجود طبقه‏ بندی ‏هایی که برای آن‏ها ترتیب داده شده، هنوز هم به خاطر تنوّع و تفاوت در شکل ظاهری آن‏ ها و نوع حرکت سنگ‏ های متحرّکشان، نیازمند طبقه‏ بندی مدوّن‏تری می ‏باشند. طی این پژوهش، چهار سنگ دست‏ آس با هدف حفاظت و مرمّت و بررسی چگونگی آغاز شکل‏ گیری فرم مدوّر و منشأ استفاده و کاربرد آن‏ها مطالعه شدند و هر چهار سنگ مورد مستندنگاری، فن‏ شناسی، آسیب ‏شناسی، آسیب‏ن گاری، پاکسازی و حفاظت قرار گرفتند امّا فقط دو سنگ از آن‏ها مورد آنالیز و مرمّت تکمیلی واقع شد. با استفاده از آنالیزهای پتروگرافی، XRF و XRD نوع و ساختارهای سازنده‏ ی سنگ‏ ها مشخص گردید و نشان داد که آن‏ها، آذرین و رسوبی با قطعات آذرین هستند تا بدین منظور بهترین سنگ برای ساخت بخش مفقود این سنگ‏های دست‏ آس انتخاب شود، که از سنگ اسپراخون (تراکیت) استفاده شد و از چوب‏ های در دسترس درخت خودروی افرای جنگلی هم برای ساخت دسته‏ ها، استفاده گردید و به منظور وجه‏ ی بیشتر نمایش اثر، محفظه ‏ای سفالین برای قرار دادن در زیر یکی از آن‏ها ساخته شد.