حفظ و مرمت یک جلد کتاب چاپ سربی از مجموعه‌ی مآثِرالاُمرا متعلق به کتابخانه‌ی مرکزی آستان قدس رضوی
پایان‌نامه‌ی کارشناسی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز (دانشکده‌ی هنرهای کاربردی)، 1392
استاد راهنما: علی نعمتی بابایلو; علی‌اصغر ثابت جازاری
در پژوهش حاضر، نسخه‌ی دوم از مجموعه کُتب چهارجلدی مآثِرالاُمرا با نوع چاپ سربی و منتشرشده در شهر کلکته‌ی هند، به تاریخ ۱۸۹۰ میلادی که مالکیت آن متعلق به کتابخانه‌ی مرکزی آستان قدس رضوی می‌باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. از نکات مورد اهمیت در این مجموعه، مباحث آسیب‌شناسی آن به شرح زیر است: مجموعه اوراق کتب مذکور، به دلایل ضعف مواد تشکیل‌دهنده‌ی کاغذ، شامل استفاده از نوع خمیر کاغذ چوب و آهار نوع کلوفان و هم‌چنین نگهداری در شرایط نامطلوب پس از ساخت، متقابلاً با کاهش میزان اسیدیته‌ی موجود در کاغذ مواجه شده است که در نتیجه باعث بروز آسیب‌هایی به شرح زیر شده اند: شکنندگی، ایجاد ترک و کمبود در اوراق کتاب، تغییر رنگ و زردشدگی سطوح کاغذ. در مباحث آزمایشگاهی، اقدام به شناسایی نوع مرکب مورد استفاده در چاپ سربی از این مجموعه شده است که با توجه به آزمایش‌های شیمی تر انجامگرفته، مرکب از نوع آهن‌دار تشخیص داده شد. در بخش درمان و مرمت برای کتاب حاضر، از دیدگاه ارزش کاربردی و واجد اهمیت‌بودن به لحاظ نفاست ادبی آن، پس از انجام مراحل پاک‌سازی و تمیز‌کاری، زدودن مرمت‌های نابجای دور‌ه‌های پیشین و اسیدزدایی تمامی اوراق با انتخاب مناسب‌ترین روش اسیدزدایی، بنا به ضرورت در نگاهداشت و هم‌چنین با رعایت قواعد پذیرفته‌شده در مرمت، پس از گزینش مرغوب‌ترین و مؤثرترین مواد، اقدام به بازسازی بخش‌های کمبود در اوراق کتاب می‌شود و سرانجام دوخت و مراحل تجلید انجام گرفته است.