احمد قویم
مطالعه و تحلیل مبانی نظری مرمت کاشیکاری هفت رنگ ازاره های ایوان شمالی و جنوبی مسجد امام سمنان- با نگاه ویژه به راهکارهای ارائه نقوش اسلیمی و خطایی
پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اصفهان (دانشکدهی حفاظت و مرمت)، 1390
استاد راهنما: حمید فرهمند بروجنی
استاد مشاور: رضا وحیدزاده
کاشی در ایران، جزء جدایی ناپذیر تزیینات معماری بوده است . این عنصر مهم به ویژه در بناهای مذهبی در حد اعلا ظاهر شده است، به طوری که،بسیاری ازاین بناها هویت کالبدی خود را از آن وام گرفته اند. انجام اقدامات تحکیم، تثبیت و مرمت آرایه های معماری در ابنیه ی تاریخی که قدمت آن در ایران به بیش از پنج دهه می رسد ، تاکنون فاقد طرحی جامع قبل از انجام پروژه ی تعمیرات بوده است. ضایعات ناشی از عدم برنامه ی مدون در تعمیرات از مواضع گوناگون، قابل بررسی است که از جمله مهمترین آنها پراکنده کاری و آشفتگی در تزیینات بنا، مخدوش شدن اصالت ها و اعمال سلیقه های شخصی است. کاشی ها در طول زمان و بر اثر عوامل مختلف دچار آسیب های فراوانی می شوند و این امر باعث می شده تا متولیان بنا به خاطر اهمیت ویژه ی این اماکن و رسیدن به وحدت بصری، دست به تعویض آن ها بزنند. این فرآیند به رغم برخی انتقادات، هم چنان گرایش غالب در حفظ کاشی کاری نمای خارجی بناهای تاریخی است.با توجه به منشور ها و معاهده های بین المللی در رابطه با حفاظت آثارتاریخی، تعویض و جایگزینی کاشی های تاریخی با کاشی های جدید، انسجام،یکپارچگی و اصالت را در آثار تاریخی مخدوش می کند. مسجد امام سمنان یکی از مساجد دوره قاجار است که قسمت های وسیعی ازتزیینات آن کاشی های هفت رنگ همراه با نقوش اسلیمی و ختایی می باشد. در بسیاری از قسمت ها، این کاشی ها بطور جدی نیازمند مرمت، هماهنگ سازی بصری و جلوگیری از بروز آسیب های جدید است. آن چه این رساله در پی آن است، تلاش در جهت مرمت صحیح کاشی های هفت رنگ است و در این راستا با تکیه بر مبانی نظری جنبش جهانی مرمت و بررسی آرا و نظریات بزرگان این حوزه، سعی خواهد شد درجهت مرمت صحیح و حفظ کاشی های هفت رنگ تاریخی گام هایی برداشته شود.
پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج)