شئ (حلقه) طلایی مکشوفه از ارجان بحث در صورت، معنا، مکان و زمان
مجموعه مقالات همایش علمی-پژوهشی هنر ایرانی هویت ملّی، به کوشش مهدی رازانی، صص 81-96، اصفهان: دانشگاه هنر اصفهان1392
این شئ بی‌نظیر در آثار به‌دست‌آمده از دوران باستان تنها یک مشابه نقره‌ای دارد که آن هم از حفّاری‌های چغازنبیل به دست آمده و می‌توان با توجّه فرهنگ، فلسفه و اعتقادات ایلامی‌ها، کاربرد و رواج این نوع از اشیاء را به دنیای ایران در روزگار ایلام باستان منسوب دانست که در این مقاله، به تشریح آن پرداخته شده است. در ریخت‌شناسی (شکل‌شناسی)، نقوش روی حلقه‌ی طلایی ارجان عبارتند از دو شیردال (گریفین) در طرفین نقش یک نخل (پالمت) که در این مقاله ابتدا به منشاء پیدایش این دو نقش و سپس به بررسی تطبیقی نقوش حلقه‌ی طلایی ارجان با آثار به دست آمده از ایران و بین‌النهرین پرداخته می‌شود و در یک روند تاریخی، برای مشابه‌ترین نقوش با نقوش حلقه‌ی طلایی ارجان به مواردی در آثار مفرغی لرستان و آثار به دست آمده از گنجینه‌ی زیویه و در نهایت به ارتباط و پیوستگی آن با نقوش مهرهای دوره‌ی هخامنشی اشاره می‌شود. با وجود تاریخ‌گذاری‌های مختلف صورت پذیرفته بر مبنای شکل‌شناسی و قرائت کتیبه‌ی ایلامی روی این حلقه، با بررسی مشخّصه‌های هنری به‌کاررفته و تطابق آن با هنر هخامنشی می‌توان حلقه‌ی طلایی ارجان را یکی از مهمّ‌ترین موارد روشن کننده‌ی ارتباط و پیوستگی هنر ایلامی و هخامنشی دانست که تاریخ ساخت آن قرن ششم یا هفتم ق.م شناسایی می‌شود.
زیرشاخه: طلا و نقره و آلیاژهای آنها، فلز