استاد “حسن امین‌الرعایایی” را دانشجویان پرورش یافتۀ دهه‌های ۱۳۶۰ و ۱۳۷۰ دانشکده‌ی مرمت پردیس اصفهان یا دانشگاه هنر اصفهان بعدی به خوبی می‌شناسند. “حسن آقا” اگرچه نه در کسوت مدرس که به عنوان مسئول فنی کارگاه مرمت و البته قبل‌تر در مشاغل اداری و دفتری در پردیس اصفهان حضور داشت، اما اهمیت و ارزش وجودش در کارگاه‌های مرمت خانۀ سوکیاس به زودی برای هر دانشجوی تازه‌واردی مشخص می‌شد. به ویژه وقتی کار عملی پروژه نهایی دانشجویان یا مشق کارگاهی‌شان به مشکلی برمی‌خورد و این مسئول کارگاه‌ها به مرمتگری حرفه‌ای که برای هر مشکل راه حلی می‌یافت، تبدیل می‌شد.
“حسن امین‌الرعایایی” که متولد ۱۳۲۲ و شاگرد بدون مدرک هنرستان هنرهای زیبای اصفهان بود، در بدو تاسیس پردیس اصفهان دانشگاه فارابی از سال ۱۳۵۶ با درخواست و امضای خانم ثریا قائم‌مقامی ریاست پردیس اصفهان و دکتر جمشید بهنام، ریاست دانشگاه فارابی به عنوان راننده از وزارت فرهنگ و هنر به دانشکده مرمت آمد. اما از همان ابتدا در پروندۀ استخدامی‌اش به زبدگی در مرمت آثار باستانی و دارا بودن دیپلم مرمت از “کمپانی ایزمئو” (گروه مرمت انجمن ایتالیایی مطالعات شرقی و مدیترانه ISMEO) اشاره شده است. از آنجا که در زمان استخدام او هنوز دانشجوی مرمتی در پردیس اصفهان نبود و کارگاه‌های عملی دانشجویان در سال‌های بعد آغاز می‌شد، انتخاب به عنوان یکی از اولین کارمندان دانشکده با نگاهی آینده‌نگرانه انجام شد. مرمت‌گران اصفهانی ایشان را در طول ۹ سال فعالیت در بناهای تاریخی به خصوص کاخ چهلستون شناخته بودند و او از سال ۱۳۴۶ به بعد به گفتۀ خودش همواره از کار مرمت امرار معاش کرد.
همراهی و صبوری با دانشجویان وقتی موضوع میراث و آثار تاریخی در میان بود، ویژگی فراموش‌نشدنی او برای دانش‌آموختگان مرمت پردیس اصفهان است. دانشجویان بارها شاهد بودند که روز تعطیل کاری‌اش را برای پیشبرد پروژه‌های دانشجویان و یا همراهی برای راهنمایی آنها صرف می‌کرد. مهارت او را زمانی در می‌یافتیم که پروژه‌های شخصی مرمتی او را که از بسیاری نظرها سنگین و ویژه بودند، مرور می‌کنیم و یا در لابه‌لای صفحات پایان‌نامه‌های دهۀ شصت و هفتاد دانشکده مرمت تصاویر متعدد او را در مراحلی از کار دانشجویان بر آثار تاریخی می‌نگریم. آشکار است که این همراهی و کمک به دانشجویان برایش هیچ عایدی مالی اضافی نداشت. چه حیف شد که کسالت او در نیمۀ دهۀ ۱۳۸۰موجب دوری‌اش از دانشکده شد و دانشجویان را از او محروم کرد.
سال‌شمار زندگی و فعالیت “استاد حسن‌امین‌الرعایایی”:
- تولد در اصفهان (۲۳ بهمن ۱۳۲۲)
- شروع تحصیل در مدرسه تبریزی اصفهان (۱۳۲۹)
- رها کردن تحصیل به دلیل فوت پدر(۱۳۳۵)
- شروع همکاری با گروه ایتالیایی مرمت‌گران ایزمئو (۱۳۴۵)
- استخدام در وزارت فرهنگ و هنر به عنوان تعمیرکار آثار باستانی و اجرای مرمت در چهلستون، سردر قیصریه، خانه پیرنیای نائین (۱۳۴۶)
- شروع کار مرمت در کاخ هشت‌بهشت (۱۳۴۹)
- دریافت دیپلم مرمت کمپانی ایزمئو به عنوان “کمک تعمیرکنندۀ نقاشی” با امضای روبرتو چربینو و چوزپه توچی (۱۳۵۴)
- استعفا از اداره فرهنگ و هنر به دلیل درخواست افزایش دستمزد و تشکیل سندیکای کارگری(۱۳۵۴)
- معرفی به خانم ثریا قائم‌مقامی سرپرست وقت پردیس از سوی مهندس حسین آقاجانی هم‌کلاسی سابق و ورود به پردیس اصفهان دانشگاه فارابی (تیرماه ۱۳۵۶)
- مامور به خدمت از دانشکده پردیس در سازمان حفاظت آثار باستانی هم‌زمان با تعطیلی دانشکده (۱۳۶۰-۱۳۵۸) همکاری با گالری کلاسیک اصفهان (طاووسخانه) در کار تعمیر آنتیک (۱۳۷۵-۱۳۷۰)
- اجرای مرمت نقاشی در خانه قدسیه اصفهان (۱۳۷۳)
- بستری شدن به دلیل عارضۀ قلبی (۱۳۷۳)
- اجرای انتقال دیوارنگاره منزل دکتر بقراطیان (۱۳۷۳)
- تغییر پست در دانشکده به عنوان مسئول نظامت توحیدخانه (۷۸-۱۳۷۶)
- اجرای مرمت در هتل عباسی اصفهان (۱۳۷۶)
- تغییر پست به عنوان مسئول کارگاه های مرمت دانشکده (۱۳۷۸)
- دریافت تقدیرنامه به عنوان یکی از کارشناسان نمونه دانشگاهی وزارت علوم (۱۳۸۱)
- دریافت درجه ۲ هنری در رشته مرمت آثار از سازمان میراث فرهنگی کشور ( آبان ۱۳۸۲)
- شرکت در پنجمین نمایشگاه سالانه نگارخانه‌ها و میراث فرهنگی در گالری کلاسیک اصفهان (تیرماه ۱۳۸۴)
- کناره گیری از کار دانشگاه به دلیل بیماری (۱۳۸۶)
- در گذشت به دلیل بیماری قلبی (۳۰ مرداد ۱۳۸۸)
در نگارش این متن از منابع زیر بهره گرفته شده است:
- زندگینامه و مدارک تهیه شده از سوی خانوادۀ امین الرعایا
- پروندۀ استخدامی موجود در بایگانی دفتر امور اداری دانشگاه هنر اصفهان
- خدک، ستاره (۱۳۹۷) یادی از استاد حسن امین الرعایایی، خبرنامه فصلی گروه حفاظت ایکوم ایران، شماره ۴.
نگارنده از همکاری آقایان احمد مومنی و محمد امین الرعایایی برای در اختیار گذاشتن مدارک و اسناد صمیمانه تشکر می کند.
