شکوفه مصباحی
آرایه‌ها در مجموعه‌ی شیخ صفی‌الدین اردبیلی و ارائه‌ی طرح بازسازی سردر عالی‌قاپو و احیاء تزئینات آن
پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، پردیس اصفهان، دانشگاه هنر، 1378
استاد راهنما: مجتبی رضازاده
استاد مشاور: حسین آقاجانی
[…..] تصمیم به تجدیدبنای سردر عالی‌قاپو از مجموعه‌ی شیخ صفی‌الدین در محل اصلی دلیلی شد برای انتخاب موضوع رساله تا به بهانه‌ی آن برای حفاظت و احیاء باقیمانده‌ی تزئینات و کتیبه ارزشمند صفوی سردر نیز (که به همراه دیگر آوارهای ساختمانی در انبار مجموعه انباشته شده) کوشیده شود. در این راستا پرداختن به آرایه‌ها در مجموعه شیخ صفی و معرفی کل مجموعه فوق به خودی خود مطرح گشت تا بر طبق آنچه بود و به کمک اندک مدارک و اسناد موجود، کلیت در یک اثر هنری واحد شکل پذیرد. انجام مطالعات اولیه بر اساس چرا و چگونه بودن‌ها صورت پذیرفته و در ادامه برای طرح مرمت آن شیوه باز زنده‌سازی تاریخی مد نظر قرار گرفته است. دسترسی به این مهم نیز از راه در آمیختن آناستیلوزی قطعات کاشی معرق موجود در انبار مجموعه شیخ صفی با بازسازی بنا، براساس بررسی‌های تاریخی و با توجه به زمینه‌های فرهنگی و سیاسی آن زمان و اندک مدارک موجود صورت پذیرفته است. اگرچه از سردر مورد بررسی توصیف یا سند مدونی در دست نیست ولی با چند قطعه تصویر و طرحی که به زحمت و پس از جستجوی فراوان پیدا نمودیم ( گرچه همه مربوط به زمان‌هایی می‌شوند که سردر نیمه تخریب بوده) و بررسی سردرها و بناهای صدساله قبل و بعد از زمان ساخت سردر، به خطوط روشنی جهت ارائه طرح دست یافته شود. حفاری محوطه میدان و سردر عالی‌قاپو می‌تواند مکمل طرح فوق بوده، در نقاط مبهم موجبات انتخاب گزینه صحیح‌تر را فراهم آورد. در هر صورت باید پذیرفت که در سردر عالی‌قاپو علی‌رقم تمام کوششی که برای بازسازی عینی و تاریخی آن شده، هدفی بالاتر و والاتر از ظاهرسازی و دوباره‌سازی یک حجم قدیمی مدنظر بوده است. تجسم عینی فضای کلی مجموعه شیخ صفی و میدان عالی‌قاپو، ایجاد سلسله مراتب ورود و حضور در بقعه شیخ، صیانت از کتیبه نفیس (شاه عباس دوم صفوی) موجود در سردر عالی‌قاپو، مرمت، حفاظت و نصب آن بر روی حجمی همانند بنای اولیه به گونه‌ای که ارزش واقعی آن‌ها همان‌گونه که شایسته آن هستند نمایان گردد.