بررسی کیفیت کاشی نره در مرمت پوشش گنبدها

یکی از عمده‌ترین مصالح مورد استفاده در تزئینات وابسته به معماری بناهای قدیمی، انواع کاشی‌ها می باشند که برای پوشش گنبد این بناها، از گذشته تا به امروز، از کاشی نره استفاده شده است. لذا با توجه به کاربرد این نوع کاشی، نیاز به کاشی‌هایی با کیفیت مطلوب می‌باشد، که مستلزم مرمت‌های متعدد بعدی نباشند. در کارگاه‌های تولید کاشی، کیفیت بیشتر بر اساس ویژگی‌های ظاهری کاشی تعیین می‌شود و به ویژگی‌های کاشی بعد از کاربرد، توجه چندانی نمی‌شود و شناخت کافی از ویژگی‌های مواد اولیه و ترکیبات بدنه و لعاب وجود ندارد. لذا به‌منظور بررسی کیفیت کاشی‌های نره‌ی مورد استفاده در مرمت پوشش گنبدها، ابتدا کارگاه‌های تولید کاشی نره در کشور شناسایی و از کارگاه‌های شهرهای اصفهان، یزد، مشهد، شیراز و قم نمونه‌برداری شده و آزمون‌هایی جهت شناسایی مواد اولیه و ترکیب بدنه و لعاب، مانند XRD، دیلاتومتری و هم‌چنین آزمون‌هایی جهت تعیین کیفیت محصول تولیدشده، مانند مقاومت خمشی، مقاومت در برابر حرارت و رطوبت (اتوکلاو)، مقاومت در برابر سرما و گرما (شوک حرارتی)، مقاومت در برابر یخ زدگی، مقاومت سایشی سطح لعاب، مقاومت سختی سطح لعاب و آزمون جذب آب و تعیین ضریب انبساط حرارتی خطی بدنه و لعاب، انجام شد. بعد از انجام این آزمایش‌ها، نتایج حاصله مورد مقایسه قرار گرفته و نتایج کلی ارائه شده است. لازم به ذکر است، از آن‌جائی که کارگاه‌های مذکور، در رابطه با شرایط تولید، مواد و مصالح تشکیل دهنده‌ی لعاب و بدنه اطلاعات دقیقی ارائه نمی دادند، بیشتر این اطلاعات فنی، از طریق آزمایش‌های انجام‌شده و حضور در کارگاه‌ها به‌دست آمده است. /(ویرایش چکیده: نشریه‌ی دانش مرمت و میراث فرهنگی)