آشکارسازی و حفاظت تزئینات پنهان نقاشی در بخشی از ازاره‌ی خانه‌ی صدقیانی تبریز

آشکارسازی و طرح حفاظت و مرمت بخشی از تزیینات پنهان‌شده در قسمت (اتاق گوشوار) بنای کوشک دو طبقه در ضلع جنوب غربی خانه‌ی صدقیانی در محله‌‌ی مقصودیه تبریز موضوع مورد بحث این مقاله است. در همین راستا با توجه به پنهان‌بودن این نقاشی‌ها در زیر لایه‌ای از گچ کُشته، شناسایی وسعت، گونه و تکنیک نقاشی‌ها و هم‌چنین میزان آسیب و روش آشکارسازی و خارج‌نمودن آنها از زیر لایه‌ی گچ مهم‌ترین سؤالات و اهداف این تحقیق بوده است. در همین راستا، انجام مطالعات آزمایشگاهی جهت شناسایی مواد تشکیل‌دهنده و تکنیک اجرای این نقوش توسط روش‌های آزمایشگاهی میکروسکوپی الکترونیکی روبشی (SEM-DEX) و اسپکتروسکوپی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR) به‌علاوه‌ی استفاده از شیمی‌تر و بررسی‌های میکروسکوپی و ماکروسکوپی لایه‌های موجود صورت پذیرفت که منجر به شناسایی رنگدانه‌هایی از قبیل اکسیدآهن، ایندیگو، مالاکیت و به‌همراه روغن خشکانه گردید که نشان از رنگ و روغن بودن نقاشی‌های فوق بود. در ادامه پس از شناخت نسبی از وضعیت اثر مذکور با مطالعات فن‌شناسی و آسیب‌شناسی فرسودگی‌های موجود و براساس اصول مبانی نظری مرمت مبنی بر پاک‌سازی لایه‌های الحاقی و زدودن بخش‌هایی که اصالت اثر را مخدوش کرده‌اند، اقدام برداشتن لایه‌های گچ از سطح نقاشی‌ها انجام پذیرفت که در نهایت موجب آشکار شدن ته‌رنگ و طرح‌های اصلی نقاشی‌های ازاره‌ی پنهان خانه‌ی صدقیانی شد. در همین راستا، برای حفاظت از این آثار، پس از تمیزکاری -ترکیبی از الکل واستون-، استحکام‌بخشی و تثبیت لایه‌ها، جهت ایجاد یکپارچگی بصری اثر، بازسازی رنگی قسمت‌های کمبود با استفاده از آبرنگ انجام پذیرفت.