پژوهه باستان‌سنجی؛ آغاز یک تحول

بیش از دو سال از انتشار اولین شماره نشریه باستان­ سنجی در کشور می­گذرد و سوای اهداف و چشم ­اندازهای آن، سرعت پیش­رفت و گستردگی جامع امکانات و بسترهای ایجاد شده برای این نشریه جای شگفتی بسیار دارد. در ابتدا تصور نمی­شد که نهال این نشریه در جامعه­ ای کوچک، در برابر مشکلات عدیده حوزه نشریات توان ایستایی داشته باشد، اما حضور افرادی با تعهد و علاقه ­ای خودجوش نهال نوپا را به درختی تنومند مبدل نمود که نظیر آن در میان دیگر نشریات داخلی دیده نمی­شود و به واقع چندسالی از زمانه خود پیش­تر است. البته تاسیس رشته باستان­ سنجی با سرفصل­ های برگرفته از مطالعاتی جامع، به روز شده و به دور از کپی­ های صرف، که نتایج مثبت آن در تواندمندی­ های دانشجویان فارغ ­التحصیل به خوبی نمایان گردید؛ چنین دستاوردهایی را دور از ذهن نمی ­نمود. هم ­اکنون امکاناتی که در سایت نشریه به رایگان فراهم آمده، در حوزه خود مشابه دیگری ندارد.
دوفصلنامه پژوهه باستان­سنجی که رویکردی علمی- پژوهشی دارد و امسال از وزارت علوم درجه مورد نظر را کسب خواهد نمود، در سه حوزه اصلی فعالیت­های خود را دسته ­بندی نموده است:
·         انتشارات
·         اطلاع ­رسانی ­ها و ارتباطات
·         فروشگاه آنلاین
در زمینه انتشارات، پس از انتشار الکترونیکی نشریه، چکیده ترکی استانبولی و انگلیسی هرمقاله، فایل تصاویر مقاله با کیفیت بالا و هم­چنین فایل فشرده نرم ­افزاری منابع هر مقاله با فرمت ris در کنار فایل PDF مقاله در دسترس است. این نشریه با هدف تبادل آسوده ­تر منابع، فایل فشرده تمام منابع استفاده شده هر مقاله را که در نرم ­افزارهای مدیریت منابع مانند اندنوت، مندلی و زوترو قابل استفاه است به صورت رایگان در اختیار گذاشته است. نشریه پژوهه برای رعایت بهتر و صحیح ­تر قواعد اخلاقی منشوری هم­راستا با توصیه­ های کمیته اخلاقی انتشارات (COPE) تدوین و به شرح وظایف و حقوق مسئولین، نویسندگان و خوانندگان پرداخته است. از ویژگی ­های قابل توجه دیگر آن، ارائه موضوعات پیشنهادی به منظور هدایت اصولی نویسندگان و سوق آن­ها به منابع مورد نیاز به پژوهش در کشور است. سوای آن محورهای اصلی و راهبردی این نشریه نیز مشخص شده است:
محور اول: سالیابی تحلیلی-آزمایشگاهی آثار فرهنگی و تاریخی آلی و معدنی
محور دوم: منشأیابی تحلیلی-آزمایشگاهی آثار فرهنگی و تاریخی آلی و معدنی
محور سوم: ساختارشناسی تحلیلی-آزمایشگاهی آثار فرهنگی و تاریخی آلی و معدنی
محور چهارم: پژوهش‌های تحلیلی-آزمایشگاهی فنون و فناوری‌های باستانی آلی و معدنی
محور پنجم: پژوهش های تحلیلی-آزمایشگاهی حفاظت و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی
محور ششم: پژوهش‌های سنجش از دور و تحلیل‌های کمّی-آماری آثار فرهنگی و تاریخی
در بخش اطلاع­ رسانی و ارتباطات به منظور معرفی بهتر حوزه باستان­ سنجی و منابع در دسترس، اقدام به ایجاد بخش­های ویژه ­ای شده است:
– معرفی کتب
– معرفی پایگاه ­های آنلاین
– معرفی و شرح کامل رشته باستان­ سنجی( با در اختیار گذاشتن حوزه کاری، واحدهای درسی و…)
– پشتیبانی کامل از اخبار این حوزه (چون در اختیار گذاشتن مقالات همایش ­های برگزار شده، رویدادهای آتی و ارائه گزارش­های تصویری)
هم­چنین در این نشریه برای تسهیل ارائه خدمات، خبررسانی، و نیز بهبود وضعیت انتشارات الکترونیکی اقدام به راه ­اندازی شبکه­ های اجتماعی با کاربردهای مجزا گردیده است:
– از آپارات و یوتیوب، برای ارائه تصویری سخنرانی ها، همایش­ ها، اخبار و مصاحبه­ ها، فیلم­ های مستند منتشر نشده حوزه میراث فرهنگی و بازنشر فیلم­ های آموزشی مرتبط
– برای نشر تصویری و متنی اخبار این حوزه از تلگرام و اینستاگرام
– از شنوتو به منظور تاسیس اولین بانک اطلاعاتی صوتی حوزه میراث فرهنگی
فروشگاه آنلاین سایت پژوهه باستان­ سنجی ، نسخه چاپی نشریه و کتب مرتبط را به فروش می­گذارد که در آینده­ای نزدیک آن حوزه توسعه داده شده و تلاش می­ شود ابزار مرتبط نیز به فروش رسد. هدف این بخش تسهیل در تهیه کتب و ابزارهای مورد نیاز متخصصین حوزه باستان­ سنجی است.
در کل اهداف پژوهه باستان­ سنجی ارتقای سطح دانش و پژوهش از طریق انتشار مقالات علمی –پژوهشی و مقالات علمی مروری ناب ( نقد کتاب و گزارش های فنی) مربوط به باستان‌سنجی، مرمت آثار تاریخی و ارائه نتایج تحقیقات نظری و عملی پژوهشگران و مراکز علمی به همراه  ایجاد بستر و زمینه‌ای مناسب برای ارتباط علمی و تبادل افکار میان پژوهش گران، اساتید دانشگاهی و دانشجویان می­باشد. هم­چنین حمایت ویژه از شرکت ­های دانش­بنیان دیگر تلاش­های پژوهه باستان­سنجی برای ارتقای کیفی و کمی این حوزه است.
به قول مثل معروف که هنرش گفتی عیبش نیز بگو، باید گفت، با آنکه به نظر می­رسد دیرکرد انتشار آخرین شماره پژوهه، گیر افتادن آن در روندهای اداری بوده باشد اما انتظار می­رود دست ­اندرکاران مربوطه آن مهم را جدی فرض نمایند که از اعتبار نشریه خواهد کاست.
پایان هر سخن ایجاب حکم ادب است که سپاس و قدردانی به عمل آید؛ اما چه می­توان نوشت جز خداقوت بر آنان که زکات آموخته ­ها را با شور و شعفی بی­منت نشر می­دهند و بخشی از زندگی خویش را وقف می­کنند تا چشم روشنی میراث آیندگان حاصل آید…