بررسی علل تخریب کاشی معرق

شیوه‌ی ساخت کاشی معرق با توجه به سابقه‌ی تاریخی آن تغییر چندانی پیدا نکرده است و جز در مواردی مثل تهیه‌ی مواد خام جهت تراش کاشی (کاشی الوان) و مثلاً نوع شکل‌دهی بدنه‌ی کاشی و تغییراتی در شیوه‌ی ساخت بعضی از رنگ‌ها، آن هم به اقتضای زمانه، تغییرات چندانی مشاهده نمی‌شود. ولی این نوع تزئینات الحاقی به بنا همواره دارای مشکلاتی عمده و یکسان در طی ادوار مختلف بوده است. در این پایان‌نامه سعی شده مسائل [مربوط] به این نوع از تزئینات مورد بررسی قرار گرفته و ذکر گردد. ابتدا به طور خلاصه تاریخچه و فن‌شناسی مختصری از این شیوه‌ی کاشی‌کاری ذکر شده، آن هم به دلیل اینکه می‌باید در فصل‌های بعدی با توجه به شیوه‌ی ساخت آن آسیب‌های ناشی از مرحله‌ی ساخت را مورد بررسی قرار می‌دادیم و تک‌تک آنها عنوان می‌شدند. سپس به آسیب‌هایی که از ساختار کاشی ناشی می‌شود از نظر جنس بدنه، ناخالصی‌های آن و مشکلات مربوط به آن توجه شده و در ادامه، لعاب، ماهیت آن، انواع مختلف آن و عیوب و مسائل مربوط به لعاب نیز در حد مناسب این پایان‌نامه مورد بررسی قرار گرفته است. پس از آن در مورد پروسه‌ی پخت نیز بحث گردیده. در فصل چهارم به اصلی‌ترین و عمده‌ترین مسائل مربوط به کاشی‌های معرق، که تأثیر عوامل محیطی و مشکلات ناشی از آن می باشد، پرداخته شده که عمده‌ترین بحث این پایان‌نامه نیز بوده است. در فصل آخر به‌دلیل اهمیت و تأثیر بسزایی که ملات در دوام و استحکام مجموعه‌های کاشی معرق داشته به آن نیز توجه شده، ویژگی‌ها و خصوصیات گچ که ملات اصلی کاشی‌های معرق می‌باشد را برشمرده و جهت بهینه‌سازی آن سعی شده با استفاده از مواد و مصالح و امکانات موجود، به‌صورتی که پروژه‌های عملی مرمت قابل اجرا باشد، ترکیبی از ملات مناسب و افزودنی‌های کمکی که آن را در مقابل اثرات محیط مقاوم کند، معرفی گردد. بدین منظور نمونه‌هایی از کاشی معرق به‌وسیله‌ی ترکیب‌های مختلف ملات گچ آماده شده و سپس طی دوره‌های زمانی متوالی تحت شرایط ویژه، جهت پیرسازی سریع، قرار گرفته است تا قدرت انسجام و دوام آن به‌طور نسبی مشخص گردد و در نهایت [به استناد نتایجی به‌دست‌آمده‌ی مقایسه‌ای]، ترکیب مناسبی از ملات جهت استفاده در مرمت مجموعه‌ی کاشی‌کاری معرق پیشنهاد گردد. (ویرایش چکیده: نشریه‌ی دانش مرمت و میراث فرهنگی)